8 bài học khởi nghiệp từ Elon Musk - Người Sắt, kẻ thách thức hàng loạt lĩnh vực thành công

8 bài học khởi nghiệp từ Elon Musk – Người Sắt, kẻ thách thức hàng loạt lĩnh vực thành công

Mỗi doanh nhân, dù đã thành công, hay chỉ vừa mới khởi nghiệp, đều có một mẫu hình lý tưởng – đó là một người thành công, cống hiến, hiệu suất và đủ thách thức để tạo ra một ảnh hưởng mãi mãi cho cuộc sống cá nhân và sự nghiệp của họ.

Các nhân vật lý tưởng này luôn đóng vai trò như nguồn cảm hứng ban đầu cho các doanh nhân mới. Đôi khi lại như Đấng Cứu Rỗi mỗi khi gặp rắc rối. Hầu hết các nhân vật này đều được so sánh với thành quả mà doanh nhân dùng nỗ lực và sự chăm chỉ đạt được.

Bằng sự ngưỡng mộ cao độ, tôi muốn giới thiệu với các bạn, một Da Vinci hiện đại của giới khởi nghiệp lĩnh vực công nghệ: Elon Musk. Một người khởi nghiệp độc đáo và đa dạng. Các kỹ năng và giác quan giúp anh cống hiến thành công cho rất nhiều lĩnh vực: trò chơi điện từ với Space blaster, tài chính với PayPal, vũ trụ với Space X, ô tô với Tesla motors, giao thông với Hyper loopsystem, máy bay với Electric plane, và năng lượng bền vững cho phát triển nông thôn với Solar city…

Những gì chúng ta có thể học được từ Elon Musk, đó là:

1.                Đừng khởi nghiệp với mục đích tạo ra các công ty, mà phải với mục đích giải quyết các vấn đề.

Lý do bước vào thế giới khởi nghiệp nên là để giải quyết các bài toán từ cuộc sống hoặc để làm cho cuộc sống dễ dàng hơn, nếu doanh nhân xây dựng công ty với mục đích đó, chắc chắn sẽ thành công, có một cảm giác tự hài lòng, và cũng kiếm được rất nhiều tiền.

2.                Doanh nhân cần phải xác định rằng có thứ vẫn có thể làm được: xác suất xuất hiện sẽ xảy ra sớm thôi.

Đây là một khái niệm trực tiếp thuộc về thực hành, hãy sử dụng trí tưởng tượng của bạn, nhưng quan trọng hơn, hãy dùng lý do có tính bền vững để tạo ra sự cải tiến và khởi nghiệp. Ý tưởng nên có tính ứng dụng thực tiễn.

3.                Hãy mang các ý tưởng và các bài toán cần giải quyết trở về với chân lý căn bản của nó và tìm lý do hợp lý từ đó.

Cái này gọi là Khoa học của Doanh nhân, khi một nhà khoa học gặp một bài toán mới và muốn giải quyết hay cải tiến nó. Họ đơn giản sẽ chia nhỏ nó thành những phần cơ bản, rồi sau đó sử dụng hướng đi từ dưới lên để tiếp cận từng phần. Đó là lời khuyên rất thú vị để tìm ra các khoảng trống, các vấn đề mới và giải pháp mới cho ý tưởng khởi nghiệp của bạn.

4.                Nếu một doanh nhân thấy một thứ gì đó đủ quan trọng, thậm chí nếu vận may đang chống lại bạn, bạn vẫn nên làm.

Một khi doanh nhân đã bị thuyết phục về ý tưởng, giải pháp, anh ta cần phải thực hiện nó để biến nó thành hiện thực, bền bỉ là cách duy nhất để thành công, và không có lựa chọn nào khác ngoài sự can đảm. Ví dụ: Tesla motors – một công ty ô tô điện đã cho ra đời chiếc xe đầu tiên thành công dù phải đối mặt với rất nhiều trở ngại; từ qui định, tới tài trợ và thu hút khách hàng; và giờ đã trở thành người dẫn đầu thị trường.

5.                Hãy tiếp thu mọi phản hồi, đặc biệt từ những phía đối lập, và hãy tìm mọi chỗ sai rồi sửa chữa nó, điều đó sẽ làm sản phẩm của bạn tỏa sáng như ngôi sao và vận hành tốt hơn ngoài mong đợi.

Điều này rất quan trọng với nghiên cứu, thiết kế và phát triển sản phẩm, mọi phản hồi thu thập từ bạn bè, gia đình và người dùng giai đoạn beta sẽ cho bạn cơ hội cải thiện sản phẩm khiến nó phù hợp với thị trường.

6.                Công ty lớn xây dựng nên những sản phẩm lớn.

Sản phẩm của doanh nghiệp khởi nghiệp: nó tốt đến mức nào theo quan điểm làm cuộc sống dễ dàng hơn, tạo được các giá trị mới mẻ hơn cho xã hội loài người, hay giải quyết được những vấn đề to lớn đến mức nào, điều đó quyết định số phận công ty khởi nghiệp. Ví dụ, Solar City là dự án giải quyết lỗ hổng năng lượng dễ dàng hơn cho khu vực ngoại ô và nông thôn.

7.                Con người nhiệt huyết từ tâm mới là vấn đề, chứ không phải kỹ năng hay yếu tố cá nhân.

Vấn đề lớn nhất trong thế giới khởi nghiệp là tìm đúng bạn đồng hành và xây dựng đội ngũ. Phương pháp luận đơn giản này sẽ giải quyết vấn đề đó dễ dàng, và chỉ cần nhìn vào những người tốt trong đời thực, các kỹ năng có thể dạy được, phẩm chất cá nhân có thể phát triển theo thời gian, nhưng sự tâm huyết rất khó tạo ra được.

8.                Sẵn sàng chấp nhận rủi ro và sẵn sàng thất bại, vì Elon tin rằng nếu không có thất bại thì đổi mới sẽ không diễn ra.

Thử nghiệm tên lửa Dragon 9 của SpaceX đã thất bại ở 1 trong 6 lần thử, đốt hàng triệu đô la mỗi lần phóng, nhưng Elon vẫn tiếp tục màn trình diễn các năng lực về tên lửa của mình, anh đã giành được hợp đồng thương mại đầu tiên từ NASA để vận chuyển lên vũ trụ cho trạm ISS, hợp tác với công ty khác, trị giá $1.6 tỷ đô.

Trang Willager tự hào dành tặng bộ sưu tập trí khôn này từ một người thách thức hàng loạt, một doanh nhân thành công trên hàng loạt lĩnh vực, người hôm nay được tạp chí Fortune vinh danh là Doanh Nhân Của Năm 2013: Elon Musk – Người Sắt.

Theo awillager.blogspot.in

Ngày 24 tháng 11 năm 2013

Cuộc đời kỳ diệu của Elon Musk

Sự trỗi dậy của Elon Musk

Câu chuyện không thể tin nổi của Elon Musk, từ đứa trẻ bị bắt nạt ở trường tới người đàn ông thú vị nhất giới công nghệ

Elon Musk – Reuters

Có gì Elon Musk không thể làm được?

Là CEO của SpaceX và Tesla, sáng lập của Boring Company, đồng sáng lập của OpenAI, Musk dường như có mặt ở khắp mọi nơi cùng một lúc, thúc đẩy mọi loại công nghệ mới tưởng như không thể tin nổi. Anh được người ta cho là sẽ không thể hạnh phúc chừng nào chúng ta chưa thoát khỏi Trái Đất và thống trị Sao Hỏa.

Giữa tên lửa không gian, ô tô điện, pin mặt trời, nghiên cứu các robot giết người, và hàng tỷ đô anh đã ném vào trên con đường đi đến hôm nay, Musk căn bản đúng là phiên bản Tony Stark đời thực – đó là lý do tại sao anh ấy được coi là nguồn cảm hứng cho “Iron Man” (Người Sắt).

Nhưng mọi chuyện không phải lúc nào cũng dễ dàng với Musk. Đây là quá trình anh ấy đã đi từ một đứa trẻ bị bắt nạt ở trường học tới doanh nhân nhỏ, rồi CEO của hai công ty chính mà chúng có vẻ đi ra từ câu chuyện khoa học viễn tưởng nào đó – và anh đã đi qua hầu hết thất bại trên con đường của mình như thế nào.

Đây là một bản cập nhật cho bài báo gốc đã xuất bản tháng 8 năm 2016.

Elon Musk sinh ngày 28 tháng 6 năm 1971 tại Pretoria, Nam Phi.

Wikimedia Commons

Bố anh nói rằng anh là “người sống nội tâm”.

Bloomberg News, Youtube

“Trong khi nhiều người thích tới bữa tiệc lớn, có thời gian vui vẻ, uống và nói chuyện về những thứ như hồng ngọc hay thể thao, thì bạn có thể tìm thấy Elon đang tìm kiếm thư viện của người ta và chơi với những quyển sách” – cha Musk, kỹ sư điện tử Errol Musk đã nói vậy. Nguồn: Fortune

Mẹ của Musk là một chuyên gia dinh dưỡng và người mẫu chuyên nghiệp.

Maye Musk

Maye Musk, quốc tịch Canada, từng xuất hiện trên những chiếc hộp ngũ cốc Special K và bìa tạp chí Time.

Sau khi bố mẹ ly dị năm 1979, cậu bé Musk 9 tuổi và em trai Kimbal quyết định tới sống với bố.

Musk và em trai Kimbal, YouTube, Bloomberg News

Năm 1983, ở tuổi 12, Musk đã bán một game đơn giản có tên “Blastar” cho một tạp chí máy tính với giá $500.

Matt Weinberger/Business Insider

Musk mô tả nó là “một game tầm thường… nhưng tốt hơn Flappy Bird.”

Nguồn: WaiButWhy

Vẫn thế, những ngày đi học của Musk không hề dễ dàng – anh từng phải nhập viện vì bị đám đầu gấu đánh.

Shutterstock

Ashlee Vance đã viết trong cuốn sách của ông “Elon Musk: Tesla, SpaceX, và Sứ Mệnh cho một Tương Lai Kỳ Diệu.”, nói rằng đám đầu gấu đã ném Musk xuống cầu thang và đánh anh ấy cho tới khi anh bị ngất xỉu.

Sau khi tốt nghiệp trung học, Musk tới Canada và dành 2 năm nghiên cứu ở Đại Học Queen ở Kingston, Ontario.

Wikimeida Commons

Musk chuyển tới Canada với mẹ - bà Maye, và em gái Tosca, em trai Kimbal.

Nhưng anh đã hoàn thành việc nghiên cứu học tập ở Đại học Pennsylvania, mang về nhà tấm bằng vật lý và kinh tế.

Musk ở Caltech năm 2012, nơi anh có bài diễn văn trong buổi trao học vị. Nguồn: AP Photo/Darnian Dovarganes

Khi đang học ở Đại học Pennsylvania, Musk và một bạn cùng lớp đã thuê một ngôi nhà chung 10 phòng ngủ và biến nó thành một hộp đêm.

AP Photo/Gene J. Puskar

Vụ thuê nhà Musk làm cùng với Adeo Ressi này là một trong những trải nghiệm kinh doanh đầu tiên của anh.

 Nguồn: Vogue

Sau khi tốt nghiệp, Musk đi tới Đại học Stanford để học tiếp thạc sĩ (PhD) – nhưng anh hầu như chưa tham gia khóa học đã bỏ rồi.

Facebook/Đại học Stanford

Anh đã trì hoãn việc nhập học chỉ sau 2 ngày tới California, vì quyết định thử vận may của mình trong cơn bùng nổ dot com đang diễn ra. Anh đã không bao giờ trở lại để kết thúc khóa học ở Stanford.

Với cậu em trai Kimbal, Musk cho ra đời Zip2.

Kimbal Musk (theo Wikimedia Commons)

Bố anh đã cho họ $28.000 đô để bắt đầu xây dựng website, đây là trang cung cấp các chỉ dẫn du lịch trong thành phố cho các tờ báo như New York Times và Chicago Tribune.

Chú ý: Trong các bài phỏng vấn sau, Musk đã bác bỏ chuyện này, cho rằng bố anh đã nói sai sự thật. Tiền khởi nghiệp là do hai anh em đi làm thêm kiếm được, từ học bổng và từ khoản đầu tư của các nhà đầu tư thiên thần ở Thung Lũng Silicon.

Khi Zip2 cất cánh, Musk chỉ sống trong văn phòng và tắm rửa ở YMCA công cộng.

REUTERS/Noah Berger

Sự vất vả đã được đền đáp khi Compaq mua lại Zip2 với giá $341 triệu đô bằng tiền mặt và cổ phiếu, riêng Musk thu được $22 triệu.

Nguồn: Stanford.

Tiếp theo, Musk bắt đầu X.com, một công ty ngân hàng trực tuyến.

Peter Thiel (trái) và Musk (ảnh: Paul Sakuma/AP)

Anh bắt đầu công ty năm 1999 với $10 triệu đô thu được từ vụ bán Zip2. Khoảng một năm sau, X.com kết hợp với Confinity, một startup tài chính được đồng sáng lập bởi Peter Thiel, để tạo ra PayPal.

Musk trở thành CEO của liên minh kiếm tiền mới PayPal. Nhưng điều đó không diễn ra được lâu.

Max Levchin (trái), cựu CTO của PayPal (Getty/Drew Angerer)

Tháng 10 năm 2000, anh phát động một cuộc đấu tranh lớn với các nhà đồng sáng lập PayPal khi thúc đẩy họ chuyển các server từ hệ điều hành Unix miễn phí sang dùng Microsoft Windows. Nhà đồng sáng lập PayPal kiêm CTO Max Levchin đã phản đối.

Trong khi Musk đang trên đường tới Australia để tham gia kỳ nghỉ rất quan trọng, hội đồng quản trị của PayPal đã sa thải anh và đưa Thiel lên làm CEO mới.

AP Photo/ Mark J. Terrill

Musk nói với tờ Fortune nhiều năm sau chuyến đi đen đủi cuối năm 2000 đó: “Đó là vấn đề với các kỳ nghỉ.”

Nhưng mọi thứ không kết thúc với Musk – anh ấy lại may mắn kiếm được khoản lợi nhuận bất ngờ khác khi eBay mua lại PayPal cuối năm 2002.

AP

Với tư cách là cổ đông cá nhân lớn nhất của PayPal, anh ấy đút túi khoản lợi ròng $165 triệu đô từ số tiền $1,5 tỷ đô mà eBay đã trả.

Thậm chí ngay từ trước vụ bán PayPal, Musk đã đang mơ một giấc mơ cho bước kế tiếp, kể cả kế hoạch điên rồ đưa chuột hay cây trồng lên Sao Hỏa.

Wikimedia Commons

Là fan hâm mộ khoa học viễn tưởng suốt đời, Musk còn cố mua bằng được các tên lửa thời Sô viết đã ngừng hoạt động để phục vụ cho mục đích của mình. Nhưng các tay bán hàng người Nga muốn $8 triệu hoặc hơn cho mỗi tên lửa, thế là Musk nghĩ mình có thể tự tạo các tên lửa với chi phí còn ít hơn nhiều.

Nguồn: Bloomberg

Đầu năm 2002, Musk thành lập công ty còn được gọi là Space Exploration Technologies (Công nghệ khám phá vũ trụ) hay Space X.

Mario Anzuoni / Reuters

Mục đích của Musk là tạo ra các chuyến du hành không gian với chi phí rẻ hơn, chỉ bằng một phần mười.

Phương tiện đầu tiên của SpaceX được đặt tên theo con tàu vũ trụ Thiên Niên Kỷ Falcon trong phim Star Wars

Tên lửa Falcon 9 của SpaceX (Flickr/ spacexphotos)

Tên lửa của họ là Falcon 1 và 9.

Một phương tiện đời đầu khác được đặt tên theo bài hát “Puff the Magic Dragon”.

Phi thuyền Dragon của SpaceX (Flickr/SpaceX)

Tên của phi thuyền, Dragon, là cú đáp trả của Musk với những kẻ hoài nghi bảo anh ấy rằng SpaceX không bao giờ có thể đưa đưa bất kỳ phương tiện nào vào vũ trụ.

Mục tiêu dài hạn của SpaceX là thuộc địa hóa Sao Hỏa

Tech Insider/ Recode/ NASA

SpaceX sẽ không nộp đơn IPO cho đến khi thứ Musk gọi là “Người vận chuyển Thuộc địa Sao Hỏa” bay đi bay về thường xuyên.

Musk cũng đang rất bận rộn trên Trái Đất, đặc biệt với Tesla Motors.

Martin Eberhard, đồng sáng lập Tesla (Wikimedia Commons)

Năm 2004, Musk thực hiện khoản đầu tư $70 triệu đô đầu tiên vào Tesla, một công ty ô tô điện được đồng sáng lập bởi vị cựu chiến binh Martin Eberhard.

Musk đóng vai trò sản phẩm tích cực tại Tesla, giúp phát triển chiếc xe đầu tiên của nó, Roadster.

Tesla Roadster / Scott Olson/ Getty Images

Chiếc Roadster chạy hoàn toàn bằng điện ra mắt năm 2006, khi Musk đang làm chủ tịch Tesla. Giờ anh ấy cũng làm luôn cả CEO.

Như thể vẫn còn chưa đủ, Musk đưa ra tiếp ý tưởng về SolarCity, một công ty năng lượng mặt trời.

Nhà đồng sáng lập SolarCity, Lyndon Rive (trái) và Musk (Mark Von Holden/AP)

Musk đưa cho hai người họ hàng Peter và Lyndon Rive một số vốn vận hành để đưa SolarCity vào hoạt động năm 2006.

Nhưng trở lại với Tesla, tất cả đều không ổn.

Associated press

Với Eberhard làm CEO, Tesla đang đốt tiền nhiều hơn là kiếm tiền. Năm 2007, Musk đã tổ chức một cuộc đảo chính trong phòng họp, trước hết là lật đổ Eberhard khỏi chiếc ghế CEO, sau đó là khỏi ban giám đốc và các bộ phận điều hành toàn công ty.

Năm 2008, cuộc khủng hoảng tài chính đã hạn chế nghiêm trọng các lựa chọn của anh, khiến Musk phải dùng tài chính cá nhân để cứu Tesla khỏi phá sản.

Reuters

Musk đầu tư thêm $40 triệu vào Tesla và vay thêm cho công ty $40 triệu nữa. Không phải tình cờ nữa, anh ấy tự lên làm CEO cũng năm đó.

Nhưng giữa SpaceX, Tesla, và SolarCity, Musk gần như suy sụp.

Reuters/Bobby Yip

Anh đã mô tả năm 2008 là “năm tồi tệ nhất cuộc đời tôi”. Tesla vẫn làm mất tiền, còn SpaceX thì gặp vấn đề khi phóng tên lửa Falcon 1.

Năm 2009, Musk phải dựa vào các khoản vay cá nhân để sống sót.

Nguồn: VentureBeat

Cùng lúc đó, Musk chuẩn bị ly dị.

Musk với vợ cũ Justine Musk (AP)

Musk có sáu cậu con trai với Justine Musk, một nhà văn người Canada.

Nhưng ngay gần Giáng sinh 2008, mọi thứ đã có vẻ sáng sủa hơn.

AP

Musk nhận được 2 tin vui: SpaceX nhận được một hợp đồng $1.5 tỷ đô với NASA để cung cấp các linh kiện đi vào không gian, và Tesla cuối cùng cũng tìm được nhiều nhà đầu tư từ bên ngoài hơn.

Năm 2010, mọi thứ chuyển biến một cách nghiêm túc, khi Tesla đã IPO thành công ra công chúng.

Reuters/ Brendan McDermid

Tesla thêm được $226 triệu đô từ cuộc IPO tháng 6 đó, trở thành công ty ô tô đầu tiên đưa ra công chúng kể từ sau sự kiện Ford IPO năm 1965.

Để đưa tài chính về quĩ đạo, Musk đã bán cổ phần trị giá $15 triệu đô từ vụ IPO.

Sự nghiệp kỳ lạ của Musk đã bắt đầu được biết đến ở những cuộc bàn tròn khác, và tất nhiên nổi tiếng nhất ở Hollywood.

Musk (phải) với Gwyneth Paltrow và Robert Downey Jr. trong “Iron man 2” (Kim Stockton/YouTube)

Mô tả của Robert Downey Jr. về nhân vật Tony Stark trong loạt phim “Iron Man”             (Người Sắt) một phần dựa trên con người Musk. Musk thậm chí còn có một đoạn cameo trong “Iron man 2”.

Trong khi đó, cuộc sống cá nhân của Musk tiếp tục rơi vào thăng trầm.

Talulah Riley (phải) với Musk (Pascal Le Segretain/ Getty Images)

Năm 2008, Musk bắt đầu hẹn hò với Talulah Riley. Họ kết hôn năm 2010 và ly dị năm 2012. Tháng 7 năm 2013, họ cưới lại. Tháng 12 năm 2014, Musk đệ đơn ly hôn nhưng sau đó lại rút về. Tháng 3 năm 2016, Riley đệ đơn ly hôn; và cuộc ly hôn cuối cùng hoàn tất vào tháng 10.

Tuy nhiên công việc đang rất ổn, đặc biệt tại SpaceX.

SpaceX/Flickr (công khai)

Cuối năm 2015, SpaceX thực hiện 24 vụ phóng trong đó có tiếp nối trạm vũ trụ quốc tế, tạo nhiều bản ghi lại trên đường đi. Năm 2016, SpaceX Falcon 9 đã hạ cánh thành công lần đầu tiên trên nước, kỳ tích đối với một tên lửa quĩ đạo tái sử dụng.

Musk cũng không thể dừng các ý tưởng mới. Trong số các ý tưởng mới nhất có Hyperloop.

Công nghệ vận chuyển Hyperloop

Tàu siêu cao tốc di chuyển trong một ống chân không, Hyperloop theo lý thuyết có thể vận chuyển hành khách từ Los Angeles tới San Francisco trong 30 phút. Musk đang khiến các công ty khác xây dựng các phiên bản cho chính họ.

Gần đây Musk cũng bắt đầu một công ty khác – Boring Company, tất nhiên thú vị hơn cái tên nó đang mang.

Business Insider Australia

Ra đời từ năm trước, nhiệm vụ của Boring Company là đào một mạng lưới đường hầm dưới và xung quanh các thành phố để phục vụ cho việc lái xe tốc độ cao, không tắc nghẽn. Musk nói anh đã thảo luận với Nhà Trắng về ý tưởng xây dựng một đường hầm giữa New York và Washington D.C. có thể dùng được hyperloop.

Vào cuối năm 2015, Musk đồng sáng lập ra OpenAI, một tổ chức phi lợi nhuận dành riêng cho nghiên cứu trí tuệ nhân tạo và đảm bảo nó không phá hủy nhân loại.

Jurvetson/Flickr

Musk thể hiện mối quan ngại khi cho rằng cuộc chạy đua AI có thể tạo ra chiến tranh thế giới thứ 3.

Cùng lúc đưa ra các quan ngại về AI, Musk đã nâng cấp các tính năng của xe tự lái Tesla.

Tesla Model 3 (Timothy Artman/Tesla)

Hệ thống “ô tô chạy thử” của Tesla đang có sẵn với cả 3 mẫu, trong đó có Model 3, một chiếc xe giá rẻ ra mắt đầu năm nay, đưa công ty đến gần hơn mục tiêu của nó nhằm tạo ra phương tiện chạy điện phù hợp với số đông quần chúng.

Năm ngoái, Tesla bán SolarCity được $2,6 tỷ đô.

AP

Vụ mua bán mang hai ý tưởng lớn về công nghệ xanh của Musk về chung một mái nhà.

Năm 2017 là một năm tên lửa với Musk, ít nhất về mặt chính trị.

Musk (giữa) với Steve Bannon (trái), cựu tổng tham mưu trưởng Nhà Trắng, và Tổng thống Donald Trump. (AP/Evan Vucci)

Musk tham gia vào hội đồng tư vấn kinh doanh của Tổng thống Trump, một bước đi đã gây ra phản ứng dữ dội từ công chúng. Ban đầu anh bảo vệ hành động này, nói rằng anh có thể dùng sự gần gũi với Nhà Trắng để tạo ra sự thay đổi. Nhưng anh đã rời bỏ hội đồng này sau khi Trump kéo Mỹ ra khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu.

Matt Weinberger

The Business Insider (www.businessinsider.com)

Ngày 15 tháng 9 năm 2017

Tại sao khoa học lại sai?

Tại sao khoa học lại sai?

Ảnh chụp của Joel Filipe

Năm 1894, Albert Michelson đã tiên đoán rằng sẽ không còn phát minh nào xuất hiện trong lĩnh vực vật lý nữa.

Ông được nhớ đến là người Mỹ đầu tiên giành giải Nobel trong lĩnh vực này, và ông không phải là người duy nhất nghĩ như vậy. Thực tế, không có quá nhiều bất đồng về quan điểm giữa các nhà khoa học lúc đó.

500  năm trước, các tiến bộ ngoạn mục đã xuất hiện ở tất cả các lĩnh vực. Những tư tưởng vĩ đại như Copernicus, Kepler, Galileo, Newton, Faraday, và Maxwell đã tạo ra các mô hình mới, và bỗng nhiên chúng ta dường như có hẳn một nền tảng chính xác liên quan đến các qui luật tự nhiên.

Không nghi ngờ rằng chúng ta sẽ tiếp tục tiến bộ, nhưng có lẽ các tính toán và lý thuyết của chúng ta đủ chính xác đến mức chẳng có gì bất thường đáng kể có thể xảy ra.

Sau đó mọi thứ đã thay đổi. Khoảng 1 thập kỷ sau tiên đoán đó, năm 1905, một người đàn ông vô danh là nhân viên sáng chế ở Thụy Sĩ đã xuất bản những gì chúng ta ngày nay gọi là Annus mirabilis papers (các loạt bài báo Kỳ Diệu của Albert Einstein). Chúng trở thành một trong 4 chuỗi bài khoa học có ảnh hưởng nhất từ trước tới nay.

Chúng trả lời những câu hỏi chúng ta thậm chí còn chưa bao giờ nhận ra là chúng ta đã đặt ra, và chúng còn giới thiệu cả những câu hỏi mới.

Chúng đã làm lệch hoàn toàn quan điểm của chúng ta về không gian, thời gian, khối lượng, và năng lượng, sau đó chúng cung cấp một hệ thống căn bản cho nhiều ý tưởng cách mạng được hình thành suốt nửa thế kỷ sau đó. Những hạt giống của Lý Thuyết Tương Đối Rộng và Cơ Học Lượng Tử - hai trụ cột của vật lý hiện đại – đã được trồng và ngày những bài báo này công bố.

Trong vòng một năm, Albert Einstein đã làm thay đổi hoàn toàn sự hiểu biết về vũ trụ của chúng ta.

Mọi thứ đều là tương đối.

Tại bất kỳ một điểm nào trong lịch sử, đa số mọi người đều nghĩ rằng họ đã khám phá ra một cái gì đó.

Theo định nghĩa, nếu chúng ta gán nhãn một cái gì đó là một qui luật hay một lý thuyết, thì chúng ta đang tạo ra một ranh giới cho kiến thức của chúng ta, và một khi ranh giới này trở thành một phần trong cuộc sống của chúng ta, và một khi nó đã ăn sâu trong đầu óc chúng ta rằng đó là đúng, không khó để thấy cách chúng ta hoàn thành việc thu hẹp các giả định.

Nếu bạn lấy ai đó từ thế kỷ 17 và bảo họ rằng, một ngày nào đó, chúng ta có thể bay, rằng không gian và thời gian có thể hoán đổi cho nhau, và rằng chiếc điện thoại có thể làm được những việc gì, khả năng cực kỳ lớn là họ sẽ không tin bạn đang nghiêm túc.

Vẻ đẹp và lời nguyền của tri thức nhân loại thường không hoàn toàn đúng hay có ích ngay. Đó là tại sao, nếu nó vận hành ngay, chúng ta khó mà hiểu nổi tại sao và làm cách nào chúng có thể sai.

Ví dụ, khi Einstein hoàn thành Thuyết Tương Đối Rộng, nó đã bác bỏ rất nhiều công trình của Newton. Nó vẽ một bức tranh chính xác hơn về những gì thực sự xảy ra. Điều đó cho thấy, không có nghĩa rằng các định luật Newton không có tính ứng dụng cao và không liên quan đến hầu hết các hoạt động.

Theo thời gian, chúng ta tiến càng gần hơn tới sự thật bằng cách ít sai hơn. Chúng ta có lẽ sẽ không bao giờ hoàn toàn đúng trong khả năng hiểu được thế giới này. Vì nó quá phức tạp.

Có thể ngay cả Lý Thuyết Tương Đối Rộng và Thuyết Tiến Hóa rồi một ngày nào đó sẽ được coi là một điều cơ bản như giờ chúng ta đang nhìn nhận các công trình của Newton.

Khoa học luôn luôn sai, và đặt ra ranh giới cho những gì chúng ta nghĩ rằng mình biết là cách chúng ta hạn chế khả năng phát triển tương lai. Vì thế hãy cẩn thận về cách bạn xác định sự thật.

Các giới hạn của phòng thí nghiệm

Trong hầu hết thời gian, sự không chắc chắn của phương pháp khoa học là một sức mạnh. Đó là cách chúng ta tự sửa sai.

Người ta nói rằng, ngoài vật lý cứng và hóa học, sức mạnh này cũng là một điều xấu. Đặc biệt trong kinh tế, tâm lý và khoa học hành vi.

Những lĩnh vực này có xu hướng quan sát hành vi được đánh giá theo chủ quan, và để chỗ cho nhiều sai lầm của con người. Năm 2005, một giáo sư của Stanford, John Ioannidis, đã xuất bản một bài báo với tiêu đề “Tại Sao hầu hết các kết quả nghiên cứu được xuất bản là sai”, và một trong những vấn đề bài báo chỉ ra là có khoảng 80% các nghiên cứu nhỏ, không ngẫu nhiên đã được chứng minh là sai sau khi công bố.

Giả sử hầu hết các nghiên cứu đều rơi vào một danh mục kiểu này và các phương tiện truyền thông đã làm nổi bật nó bằng cách giật tít đẹp mắt, thì rõ ràng đó là một vấn đề. Gần đây, thực tế một cuộc khủng hoảng nhân rộng lan đến nhiều quan điểm đã duy trì từ rất lâu khiến chúng cũng bị đặt dấu hỏi.

Ngay cả các nhà nghiên cứu cũng có lợi ích riêng để theo đuổi, và đôi khi, ngay cả nếu họ không có, thì cũng có nhiều biến số có thể xoay chuyển một quan sát theo cách này hay cách kia mà một nghiên cứu đơn lẻ chỉ là một thước đo rất lỏng lẻo để làm cơ sở cho một quan điểm chung dựa vào. Khi nó nhân rộng liền trở thành vấn đề.

Thêm vào đó, có một cảnh báo ít được nói đến khác của hầu hết các nghiên cứu.

Một thí nghiệm trong phòng lab sẽ không bao giờ hoàn toàn có khả năng tái tạo lại các điều kiện phát sinh trong các hệ thống phức tạp và sinh động của thế giới. Thực tế còn lộn xộn hơn nhiều so với bất kỳ thứ gì chúng ta có thể thiết kế.

Nhiều thí nghiệm được thực hiện trong các hệ thống khép kín không phản ánh được thế giới hoặc chúng phụ thuộc vào các mô hình lỗi của một hiện tượng phức tạp. Phần lớn giới học thuật vấn đánh giá thấp việc làm sao những sai số rất nhỏ trong các điều kiện ban đầu lại có thể dẫn tới những chênh lệch cực lớn ở đầu ra.

Trái ngược với niềm tin phổ biến, khoa học có những hạn chế của nó, và chúng ta nên nhận ra điều đó.

Tất cả những gì chúng ta cần biết

Phương pháp khoa học là một trong những công cụ mạnh nhất nhân loại từng phát minh ra.

Nó đã trực tiếp và gián tiếp chịu trách nhiệm hướng dẫn những tiến bộ mà chúng ta đã thấy trong công nghệ, cho đến nay nó cũng đã cứu được nhiều sinh mạng hơn bất kỳ cơ chế nào khác của con người.

Đó là một quá trình tự sửa sai cho chúng ta những khả năng có thể được đối xử như cái gì đó đi ra từ một bộ phim khoa học viễn tưởng chỉ cách đây vài thập kỷ. Tương lai chúng ta sống trong hôm nay là một cái gì đó không thể tưởng tượng nổi. Chúng ta đã đi một chặng đường dài.

Người ta nói rằng, phương pháp khoa học chỉ hữu ích khi chúng ta biết và thấu hiểu nó. Nhưng bất kì điều gì khác, nếu bạn không đối xử với nó trong miền giá trị đúng, thì nó sẽ dừng việc mang lại giá trị.

Ví dụ, rất cần thiết thừa nhận rằng khoa học chỉ có tính tương đối. Nhiều qui luật và lý thuyết chúng ta cho là đúng có thể bị chứng minh là sai trong tương lai. Chẳng có giới hạn gần cuối nào cho chúng ta trên con đường khám phá, và sự thật vẫn còn rất khó nắm bắt.

Hơn nữa, ngoài một vài môn khoa học cốt lõi, nhiều nghiên cứu đều tương đối yếu. Thật khó mà không cho phép đặt sự thiên vị của con người vào những quan sát của chúng ta trong tâm lý và khoa học hành vi, chúng ta cũng phải cẩn thận về cách chúng ta giải thích kết quả.

Sử dụng khoa học để hỗ trợ và hướng dẫn những nỗ lực chúng ta bỏ ra để hiểu thế giới và bản thân chúng ta tốt hơn là điều quan trọng. Đó là điều tốt nhất chúng ta có. Vì thế, quan trọng là nhìn vào toàn bộ bức tranh.

Khoa học thực sự đều sai, nhưng nếu chúng ta biết thế nào và tại sao, chúng ta có thể sử dụng hết tiềm năng của nó.

Internet thật là ồn ào

Tôi viết bài này tại Design Luck. Đây là một bản tin miễn phí chất lượng cao với những cái nhìn độc đáo giúp bạn sống một cuộc sống tốt đẹp. Nó đã được nghiên cứu kỹ và rất dễ thực hiện.

Zat Rana

Https://medium.com

Ngày 13 tháng 2 năm 2018