Năm 1945 thực sự là một năm đầy biến
động trên toàn thế giới, cũng như xứ Đông Dương. Sau những trận mưa bom như
trút của Đồng minh vào các cơ sở nghi là của người Nhật, các khu thương mại và
nhà máy đều lui vào thế cố thủ, đề phòng cao độ. Kinh doanh đình trệ. Ở Hải
Phòng, tàu bè ở cảng bị ăn bom nhiều nhất. Ngày nào cũng thấy cảnh hoang tàn,
khói bốc mù mịt. Dân chạy nạn đói nheo nhóc bồng bế nhau trên khắp các tuyến đường.
Lính Pháp án binh bất động. Còn người Nhật vội vã thu gom tài sản chuyển về nước
được chút nào hay chút đó. Binh lính các bên lặng lẽ ngồi nghe radio.
Những khu vui chơi giải trí như Vạn
Hoa viên đều không có bóng khách quan. Trước cửa chỉ đứng chật dân chạy nạn,
xua đi không kịp. Về sau nhân viên chán chẳng muốn xua nữa, vì đằng nào cũng
không có khách. Cô Na xinh đẹp vừa nắm trong tay một phần ba cổ phần của
Miracle thì nó đã bị bom Mỹ tàn phá, sập mất một góc. Ông bồ Nhật của cô cũng
chạy vội về cố quốc, lo bảo vệ tài sản. Giang Bình khẩn cấp vào Sài Gòn, để kịp
vun vén của cải cho gia tộc. Tâm lý của đám người giàu có bản xứ như Giang gia
hay ông chủ Quýnh đều trở nên bất an, không biết phải đi đâu giữa cái thế giới
đang mịt mùng bom đạn này. Họ thủ sẵn vàng bạc, trang sức trong mấy lớp vải đáy
túi xách, hay lớp lót quần áo, đế giày; chỉ cần có biến là lập tức mang theo
tài sản tẩu tán đi chạy loạn.
Khi ông vua trốn tận trong kinh thành
Huế đứng ra tuyên bố Việt Nam độc lập, thống nhất ba miền Bắc, Trung, Nam Kỳ,
dưới sự bảo hộ của Đế quốc Nhật; một số người tưởng đã thở phào nhẹ nhõm. Nhưng
chính quyền mới vẫn còn đang loay hoay trong giai đoạn phá cũ, xây mới ở tận
cao tầng phía trên, gió đã lại đổi chiều.
Phát xít thất trận. Tháng 8 năm đó,
người Nhật đầu hàng quân Đồng minh. Tình hình Đông Dương trở nên thật kỳ lạ.
Lính Nhật và lính Pháp trở nên ngoan ngoãn hơn bao giờ hết, cố che giấu nỗi
hoang mang trong lòng, trơ mắt đứng nhìn từng đoàn người quần vải áo nâu, áo trắng,
vác cuốc, vác cào, vác gậy, vác súng tự chế, thậm chí cả tay không giơ lên, hô
vang đầy khí thế “Đả đảo phát xít Nhật!”, “Đả đảo chính phủ bù nhìn Trần Trọng
Kim!”, “Đả đảo đế quốc Pháp!”, “Ủng hộ Việt Minh!”, “Việt Nam độc lập muôn
năm!”; họ tiến vào chiếm các công sự, nhà máy, cơ sở chính quyền. Người của Việt
Minh chỉ trong một đêm đã lãnh đạo cả nước nổi dậy giành chính quyền thành
công. Dân treo đầy cờ hoa trên các tòa nhà lớn, trên đường phố, trên những con
tàu và ống khói nhà máy. Nhà vua bù nhìn cuối cùng cũng thoái vị. Không khí hừng
hực khắp nơi trên toàn cõi Việt Nam.
Ở Hải Phòng, ty Mật thám và nhà Đoan
bị tước vũ khí đầu tiên. Người dân hăng hái lôi nhau đi mít tinh, diễu hành khắp
phố lớn, ngõ nhỏ. Tự vệ chiếm cứ những cứ điểm quân sự, treo cờ, treo khẩu hiệu
rực rỡ. Tù nhân trong ngục đều được giải phóng. Tất cả chỉ diễn ra trong vòng
chưa đầy hai tuần ngắn ngủi.
Nhưng rất nhanh sau đó, đám lính Tàu
ô hợp lại xuất hiện. Cái đất Bắc Kỳ bé tẹo này lúc nhúc đầy lính tráng: Tàu, Nhật,
Pháp; và cả lính mới của chính quyền Việt Nam dân chủ cộng hòa. Cướp bóc, ẩu đả,
rồi đụng độ giữa các bên xảy ra thường xuyên. Thành phố cảng nhỏ xinh này không
hề thay đổi nhiều sau mấy phen đổi chính quyền. Người Pháp vẫn thu mình một
cách kỳ lạ, hẳn chờ quân đội ở Sài Gòn đánh dần ra Bắc. Còn người Nhật trở nên
vô cùng tử tế với dân bản xứ, có lẽ để không bị khí thế hăng hái của người dân
nơi đây cuốn phăng họ ra biển. Đám quân Tưởng như một lũ thổ phỉ hầu như không
có bóng dáng ở thành phố này. Âu cũng là may mắn cho nó.
Ông chủ Quýnh đứng trên tầng lầu,
nhìn lá cờ đỏ búa liềm bay trên nóc Vạn Hoa viên mà lòng cảm khái. Anh chàng
kép đàn tên Cát ngày trước, nay là Vũ Dũng, đại diện chính quyền Việt Minh đứng
ra thương lượng với các cơ sở kinh tế lớn trong thành phố, hùng dũng dẫn đầu một
phái đoàn tiến vào nói chuyện với ông ta về việc chuyển giao các tài sản và cách
thức làm ăn trong chế độ mới. Thời thế đúng là không biết đâu mà lần.
Trước mặt đồng chí Vũ Dũng và chính
quyền Việt Minh non trẻ, ông chủ Quýnh đã khảng khái tuyên bố hiến tặng gần hết
tài sản, lặng lẽ lui về căn biệt thự ven biển xa tít cùng vợ con để quan sát thời
thế, đợi ngày trời quang mây tạnh lại tái xuất giang hồ. Tên tuổi của ông được
chính quyền mới tuyên dương khắp nơi, lấy làm tấm gương cho tầng lớp tư sản noi
theo.
Trong lúc đó, có người không may hơn.
Cô Na xinh đẹp năm nào giờ phải trốn chui trốn lủi. Nhà cửa ở Hà Nội của cô bị
tịch thu hết, do chúng đều mang danh nghĩa của đám phú thương người Nhật, người
Pháp. Cửa hàng nhỏ chuyên phục vụ quan Pháp, quan Nhật của cô cũng bị phá tan
trong cuộc khởi nghĩa. Cô giấu toàn bộ trang sức và vàng phòng thân, chạy về Hải
Phòng, dự định tìm cách vô Sài Gòn, hay đi đâu đó mà không bị người ta nhận ra
và kỳ thị cái bản mặt lai Tây không giấu đi đâu được này của cô.
Lang thang không chốn dung thân giữa thành
phố nhỏ này hơn một ngày trời, vừa mệt vừa đói, Na chợt nhớ ra căn nhà của Lan
ngày xưa. Suốt hơn một năm kể từ khi Lan bị bắt, căn nhà bị bỏ không, đám mật vụ
thường xuyên lượn lờ phục kích chờ Việt Minh. Giờ Việt Minh giành chính quyền rồi,
hẳn ngôi nhà vẫn còn bỏ không đó. Na hấp tấp vẫy một xe kéo. Nhưng người chạy
xe tới bên đường, nhìn thấy gương mặt lai của cô, do dự một lúc rồi chạy mất. Vừa
tức, vừa bực mình, cô phải tiếp tục chạy đi tìm xe kéo khác. Nhưng đáng tiếc,
không khí của cuộc khởi nghĩa và niềm vui chiến thắng của mọi người quá lớn,
quên cả lao động và kiếm tiền hay sao ấy. Suốt mấy con phố dài, chỉ có hai lần
thấy xe kéo, nhưng đều từ chối chở cô. Cô đành đi bộ. Mãi sẩm tối mới tới nơi.
Quả thật căn nhà vẫn đóng cửa im lìm trong con phố nhỏ treo đầy cờ đỏ búa liềm
và băng rôn khẩu hiệu “Nước Việt Nam độc lập muôn năm!”, “Vietnam to the
Vietnamese!” [Nước Việt Nam của người Việt
Nam!].
Na loay hoay tìm khắp khe cửa và mấy
cái cây quanh nhà, cuối cùng cũng thấy chìa khóa. Thói quen để chìa khóa của
Lan thực hữu ích cho cô lúc này. Mở cửa vào nhà, bật đèn. Nhưng điện không có. Cô
nhìn ra ngoài thấy nhiều nhà xung quanh đã lên đèn, lại ngẫm thấy căn nhà bỏ
không lâu như vậy, hẳn đã bị ty điện lực cắt điện rồi. Na dò dẫm trong bóng tối,
suýt va phải mấy cái ghế, cuối cùng cũng tìm tới chiếc sô pha trong trí nhớ. Cô
mệt mỏi thả phịch người xuống, ngủ mê mệt.
Tới khi có tiếng hô ầm ầm rất khí thế
từ ngoài vọng vào của đám đông, Na mới tỉnh giấc. Có lẽ lại một đoàn diễu hành
của người dân vừa đi qua để cổ vũ chính quyền mới. Cô ngồi dậy nhìn quanh. Mọi
thứ vẫn không đổi kể từ đêm cô tới đây nói lời chia tay Lan trước khi vào Sài
Gòn. Tìm khắp nhà, không thấy có gì ăn được, cô chán nản ngồi thừ trên ghế, bụng
bắt đầu sôi lên òng ọc, đầu suy tính xem tiếp theo nên làm thế nào. Ngồi mãi tới
khi cô lại ngủ thiếp đi.
Đột nhiên, có tiếng lạch cạch ngoài cửa.
Na ngủ chưa sâu lắm, nên tỉnh dậy ngay, giương mắt lên cảnh giác. Người mở cửa
cũng có vẻ do dự, có lẽ thấy cửa đang khóa trong nên đoán hẳn trong nhà đang có
người. Nhưng người đó vẫn tiếp tục mở dây xích cửa ngoài, rồi tới cửa chính, lạch
cạch một lúc không mở được, mới gõ nhẹ ba tiếng. Vẫn không có ai ra mở cửa, người
bên ngoài khẽ lên tiếng, như thăm dò:
“Có ai ở nhà không? Mở cửa giúp với!
Ai đang ở trong nhà đó?” Ngập ngừng dừng một chút, giọng nói lại vang lên, lần
này nhỏ hơn. “Chị à? Chị đang ở trong nhà phải không? Ra mở cửa cho em đi! Em
là Lân đây mà!”
Một lúc sau, cánh cửa mở ra. Cả hai
cô gái đều tròn mắt ngạc nhiên nhìn nhau một lúc. Người phụ nữ kiều diễm, luôn
ăn mặc chải chuốt đầy phong cách, có nước da ngăm đen và gương mặt rất Tây đầy
mê hoặc ngày xưa giờ đang phờ phạc trong bộ quần áo nông dân đã nhếch nhác bụi
đường. Nhưng vẻ đẹp lai lộng lẫy vẫn không mất đi, dù cô không trang điểm. Còn
cô gái thanh tú, trắng trẻo, hoạt bát trong bộ áo dài trắng của học sinh năm
nào giờ đã chững chạc, nghiêm nghị trong bộ đồ bảo hộ sạch sẽ. Sau cả phút thất
thần, cả hai cũng tỉnh táo hơn, đều tỏ ra bối rối.
“Sao lại là chị?” Lân lắp bắp hỏi.
“Sao không thể là tôi?” Na đã lấy lại
bình tĩnh, lạnh lùng nhìn cô gái trước mặt. “Vào đi.”
“Không lẽ đây là nhà của chị rồi?” Cô
gái giơ cánh tay níu cánh cửa đứng yên.
“Sao? Nếu là nhà của tôi thì cô sẽ bước
ra khỏi đây ngay chứ?”
“Chị… chị… Tôi… tôi thực sự không biết
chị đã mua nó từ lúc nào. Tôi xin lỗi.”
Thấy Lân buông cánh cửa ra, định quay
đi, Na khẽ nhếch mép cười mỉa mai:
“Vào đi! Vẫn là nhà của chị cô.”
Cô gái đi vào trong, nhìn quanh, rồi
như sực nhớ ra, liếc nhìn Na đầy thâm ý:
“Phải rồi, tôi quên mất. Đồ của chị
tôi vẫn còn nguyên ở đây như hai năm trước. Sao có thể là nhà của chị chứ? Chị
cũng có ngày này sao? Chị cùng đường rồi nên tới nương nhờ chị tôi sao? Thật
không may là bà chị quí hóa của tôi giờ cũng không biết chạy theo gã nào hoặc
chết rục chết mòn ở đâu đó rồi.”
Na quay người lại nhìn thẳng cô gái
kém mình gần chục tuổi, nhưng vẻ ngang tàng và kiêu hãnh cũng không hề kém gì
cô.
“Đổi lời thoại đi. Cứ dùng mấy câu đối
phó với chị cô để nói với tôi thật không sáng tạo chút nào. Chưa nói đến hiệu
quả.”
Na thản nhiên ngồi ngả người lên ghế.
Lân khó chịu, cau mày:
“Nể tình nghĩa chị từng cho tôi ở nhờ,
chị có thể ở tạm đây vài bữa. Nhưng tôi khuyên chị nên tìm chỗ khác đi. Thân phận
của chị, e là… tôi không giúp gì được đâu.”
“Cảm ơn đã chiếu cố tới thân phận của
tôi. Nhưng chị cô, cô còn không giúp, sao mà giúp được tôi.”
“Chị tôi ư? Chị biết chị tôi ở đâu
sao? Chị ta đang ở đâu? Đừng có bảo chị ta đang ở trại lính Pháp hay trại lính
Nhật đấy.” Lân ngạc nhiên trừng mắt nhìn Na, không dấu nổi vẻ hồi hộp.
Na khinh bỉ nhìn cô gái lộ rõ vẻ hấp
tấp trước mắt, giễu cợt:
“Hóa ra cô không thèm tới trại lính
Nhật, lính Pháp tìm chị mình thật sao? Uổng cho chị cô cả đời phải bán thân xác
cho đám quan binh nuôi em gái, cuối cùng đổi lại, nó cũng chẳng buồn đoái hoài
hay biết ơn, thậm chí còn khinh bỉ.”
“Thôi đi, tôi không cần những đồng tiền
dơ bẩn của chị ta. Chị ta, cả chị nữa, đều là những người không có tự trọng,
không biết phải trái, chỉ biết sống ô nhục hưởng thụ, phụng sự kẻ thù của đất
nước này. Vì những người như chị, như chị ta, bao người dân mới lầm than, cơ cực.
Tội lỗi của các người so với những kẻ Việt gian, tay sai cũng không khác mấy. Đều
chỉ là phường hại nước hại dân.”
“Ai da, tiền của chị cô dơ bẩn, nhưng
đã nuôi cô ăn học, sống sung sướng gần chục năm đấy thôi. Mà tôi và chị cô làm
sao bắt bao người lầm than được nhỉ? Cô đánh giá năng lực và ảnh hưởng của đám
gái điếm chúng tôi quá đà rồi thì phải? Chị cô hại nước, hại dân khi nào? Chị
cô không cầm súng bắn ai, không ăn cướp của ai, không đẩy cuộc đời ai vào khốn
cùng. Chị cô mà nghe được lời này hẳn sẽ chết vì uất hận và đau lòng mất thôi.
Chị cô không có lòng tự trọng, nên đã tìm mọi cách kiếm tiền nuôi em, cứu cha,
kể cả hy sinh tuổi thanh xuân. Chị cô không biết phải trái, nên dù em gái không
hiểu chuyện vẫn dung túng, nên dù người cha bạc bẽo vẫn giúp đỡ, nên dù yêu Cát
vẫn nhường anh ta cho em gái, nên dù bạn bè lợi dụng vẫn bỏ qua, nên dù bác sĩ
Kiên đã mất vẫn một lòng thờ anh ấy. Chị cô sống hưởng thụ được bao nhiêu năm?
Mười lăm năm đầu đời cực khổ vì đòn roi và đói khát, nghèo túng ở cái làng khỉ
ho cò gáy kia. Mười năm tiếp theo bị hết thằng này đến thằng kia dày xéo thân
xác để có tiền cho em cho cha, yêu một người cũng đành thầm lặng dứt bỏ. Còn
hơn hai năm trở lại đây, dở sống dở chết, bữa đói bữa no.”
“Chị … chị nói gì? Chị tôi dở sống dở
chết, bữa đói bữa no ở đâu? Khi nào có chuyện đó? Chị… chị đừng lừa tôi. Mấy lời
điêu ngoa của chị, tôi cũng hiểu rõ như lòng bàn tay. Đừng cố lừa tôi.”
“Hừm, cô nên cảm thấy may mắn là tôi
không biết gì nhiều về cô, ngoại trừ việc cô là một đứa vô ơn, bội bạc, ích kỷ,
tham lam, hèn nhát. Nếu không, tôi tuyệt không để cô còn có ngày đứng đây lên
giọng phách lối với tôi.”
“Chị nói được những lời đó là biết đủ
nhiều về tôi rồi. Cảm ơn đã thẳng thắn. Còn bây giờ thì nói cho tôi đi, chị tôi
đang ở đâu? Tôi không tin chị sẽ giúp gì cho chị tôi. Tôi từng thấy sự căm ghét
và ghen tị điên cuồng trong đôi mắt chị khi chị nhìn chị ấy cách đây năm năm.
Người như chị không thể coi chị tôi là bạn được.”
“Tôi được lợi gì?”
“Chị sẽ được tạm thời trú lại nhà
này.”
“A, quả là muốn đuổi người thật rồi.
Được thôi. Sao tôi lại rơi vào cảnh cùng đường thế này chứ.” Na duỗi tay, nằm
ngả ngớn trên ghế.
“Chị nói đi! Chị tôi đang ở đâu?”
“Chị cô đang ở làng Phao.”
“Gì cơ? Không thể nào? Chị ta sao lại
có thể về đó được?”
“Sao cô ấy không thể về đó? Đó là nơi
chôn rau cắt rốn của cô ấy. Mẹ cô ấy sinh ra và chết đi ở đó. Cô ấy sống mười
lăm năm, hơn một nửa cuộc đời ở đó. Cô ấy luôn mơ về một ngôi nhà bên bờ biển,
sống hạnh phúc bên người mình yêu. Giờ cô ấy đã về ngôi nhà ở làng chài bên bờ
biển yên bình ấy, cùng người đàn ông trong giấc mơ sống một đời không muộn phiền,
sầu não. Thế nào? Kết cục quá đẹp và hoàn hảo phải không? Cô thấy tức tối
không? Cam lòng không?”
“Đúng, tôi sẽ rất không cam lòng khi
chị ta có kết cục tử tế quá mức như thế. Chị ta không xứng. Nhưng thật tiếc,
tôi không tin những gì chị nói. Chị ta hẳn phải bị đám mật thám Pháp sờ gáy và
trừng trị từ lâu rồi mới phải chứ? Chị ta không thể giống như chị nói.”
Na ngớ người một lúc, rồi trợn mắt trừng
trừng nhìn Lân đang bừng bừng nộ khí trước mặt. Cô đứng dậy thẳng tay cho Lân một
cái tát bỏng rát. Cô gái trong bộ đồ bảo hộ chao đảo vì bất ngờ, ngã nghiêng
người lên chiếc ghế đối diện.
Lân chật vật xoay người ngồi dậy, tức
giận ôm má ngước nhìn Na. Một giọt nước mắt lăn dài trên má Na. Na chỉ tay vào
mặt cô, nghẹn ngào mãi mới thốt ra lời:
“Thì ra… là cô. Là cô. Chính cô đã
góp phần hại nó. Hẳn chính lòng dạ cô thực sự muốn hại nó. Vì Cát ư? Chắc là vì
anh ta rồi. Một người hiểu biết như cô không thể hành động thiếu suy nghĩ đến mức
đó, trừ khi cố tình. Kể từ lúc Phillips bị ám sát, bất kể ai ở bên nó khi đó và
có chút đầu óc, đều biết nó có thể có quan hệ với Việt Minh.Tôi đã nghĩ tại sao
không thấy cô xuất hiện. Tôi đã nghĩ tại sao Pierre cho điều tra cô và canh chừng
nơi này. Nó luôn che giấu, giữ cô cách xa những người đàn ông quanh nó. Chắc chắn
cô đã biết chị cô qua lại với Pierre. Không phải cô cố tình xuất hiện trước mặt
ông ta, tiết lộ điều gì đó, khiến ông ta nghi ngờ chứ? Nó là chị ruột, là đồng
đội của cô cơ mà. Sao cô có thể phản bội, bán đứng đồng đội mình, hãm hại chị
ruột mình? Nó đã hy sinh cả đời vì bố mẹ cô, vì cô. Chưa đủ sao? Cô thật là kẻ
táng tận lương tâm. Độc ác. Vô liêm sỉ. Có một người em lòng dạ rắn rết như cô,
nó cũng thật vô phúc quá đi.”
Gương mặt Lân đã trắng bệch. Cô bối rối
nhìn người phụ nữ đang nói những lời thống thiết, phẫn hận trước mặt. Chị Na
chưa bao giờ biểu cảm như thế. Cô càng hoang mang trước những gì Na nói. Có
chuyện gì thực sự tồi tệ với chị cô sao? Nhìn người trước mắt đang đau lòng tới
thẫn thờ, Lân ngập ngừng một lúc, chờ cho không khí dịu bớt, mới dám hỏi tiếp:
“Chị tôi thực sự có chuyện gì sao?”
Na ngẩng phắt đầu, mắt sáng quắc nhìn
cô gái vẫn đang ôm má nhưng cố kìm nén nôn nóng trước mặt. Đúng là thứ nghiệt
bào mà!
“Khi giở trò bẩn thỉu đó, cô hẳn tính
đến chuyện gì với chị cô rồi. Giờ hỏi tôi có ích gì?”
“Tôi… tôi… tôi cũng không biết nữa.
Là tôi hồ đồ. Tôi… chị… xin chị nói cho tôi biết chuyện của chị tôi. Hơn hai
năm nay tôi không ở thành phố này. Lúc về tôi có tới các nhà giam của người Nhật,
người Pháp, nhưng đều không có chị tôi. Những người quen cũ mà tôi biết đều bảo
họ không biết gì hết, chỉ biết chị tôi biến mất từ hơn hai năm trước. Xin chị
hãy cho tôi biết về chị tôi.”
“Hừm, em gái ngoan, không cần làm bộ
quan tâm dạt dào đến thế, tôi buồn nôn mất. Tất nhiên tôi phải nói cho cô chứ?
Hành động mà không biết kết quả thế nào thì ai cam lòng được? Như cô ao ước, chị
cô và cả bác sĩ Kiên đều bị Pierre bắt. Bị tra tấn tàn bạo. Kiên chết. Chị cô
hóa điên. Một người bạn cứu chị cô ra. Tôi và người đó đưa nó về làng Phao. Bố
cô cuỗm sạch tiền cùng đồ chúng tôi để lại cho con bé và trốn mất. Giờ chị cô
đang nửa điên nửa dại một thân một mình ở quê, ngày ngày bị người làng ném đá
và xua đuổi vì bị coi là Việt gian, là quân bán nước. Cô hả dạ chưa hay vẫn thấy
thất vọng khi nó còn sống?”
Cô gái run rẩy ôm mặt khóc. Na nhếch
môi chán ghét, không buồn nói thêm gì nữa. Một lúc sau, Na lẳng lặng đứng dậy,
cầm túi đi ra cửa. Cô gái đang mải khóc chừng như nhận ra, ngẩng đầu gọi Na:
“Chị định đi đâu? Bây giờ chị ra
ngoài đường mà để người khác nhận ra sẽ bị đánh chết đấy biết không?”
“Ở đây tôi sẽ an toàn hơn sao? Đến chị
ruột mình cô còn tìm cách hại chết, sao có thể bỏ qua cơ hội xử lý đứa hại nước
hại dân như tôi để lập công trạng chứ?”
Nói rồi Na biến mất trước cửa. Lân
nhìn theo, nước mắt tuôn nhiều hơn. Đột nhiên cô òa khóc to thành tiếng rất thảm
thiết. Tiếng khóc nức nở kinh động đến mấy hàng xóm bên cạnh. Họ chạy qua, nhận
ra cô gái đang khóc chính là cô bé ngày trước ở nhà này, cho rằng cô tức cảnh
sinh tình, họ an ủi và mang cho cô ít đồ ăn, nước uống. Các bác, các chị thay
nhau động viên cô. Nhìn bộ đồ bảo hộ xanh lam cô mặc trên người, lại đeo thêm
huy hiệu búa liềm cờ đỏ bên tay, họ đoán cô là người liên quan đến cuộc khởi
nghĩa giành chính quyền vừa mới nổ ra ít lâu, nên ra sức cổ vũ, kể chuyện tương
lai tươi sáng phía trước cho cô vơi bớt đau lòng. Đến tối, một bác còn mang cho
cô cây đèn dầu và ít trái cây, khuyên nhủ cô một hồi lâu mới rời đi. Lân nghẹn
ngào cảm ơn mọi người.
Ăn uống qua loa xong, cô lặng lẽ vào
căn phòng cũ, lên giường nằm. Lân trằn trọc nghĩ về những chuyện đã qua.
Từ bé, cô chứng kiến cảnh bố đánh đập
ba mẹ con, chị luôn là người chắn cho mẹ và cô nên bị đòn nhiều nhất. Cô chứng
kiến cảnh bố bán chị đi rồi lấy tiền rượu chè hết. Cô chứng kiến giây phút hấp
hối, mẹ thở hắt ra nặng nhọc, thều thào bảo cô đi tìm chị. Cô chứng kiến cuộc sống
thành thị giàu có, hoa lệ của chị mình.
Nhưng cô gặp Cát. Anh ấy mang cho cô
sự ấm áp mà cô chưa từng được hưởng. Cô học trường Tây, người ta dạy cô yêu nước
Đại Pháp. Còn Cát dạy cô phải yêu đồng bào rách rưới nghèo khổ, yêu mảnh đất xơ
xác tiêu điều này, yêu làng Phao khô cằn toàn lau sậy và cát sỏi. Dần dần thế
giới của cô chỉ toàn hình ảnh của Cát từ lúc nào không hay. Cô luôn nghĩ về những
gì anh nói, yêu những gì anh thích, mơ giấc mơ của anh, tìm mọi cách được nhìn
thấy anh là đã thấy thỏa mãn. Rồi tham lam hơn, cô muốn làm việc cùng anh, sống
cùng anh, mơ giấc mơ hạnh phúc trọn đời bên anh.
Không biết từ bao giờ người chị ruột
đã bị cô bỏ ra sau. Có lẽ hình ảnh chị lam lũ mò ngao, oằn lưng đỡ roi cho cô
ngày xưa và hình ảnh cô gái sành điệu, đẹp như tiên giáng trần sau này khiến cô
thấy xa cách quá chăng? Chị gái đối với cô dường như chỉ là một điểm dừng chân
giữa dòng đời xuôi ngược, là nơi cung cấp tiền bạc và một cuộc sống giàu có, buồn
tẻ cho cô. Cô nhàm chán với cảnh hết ăn rồi lại ngủ, hết ngủ rồi lại đi dạo, hết
đi dạo lại đến trường nghe dông dài về một đất nước xa lạ. Cô thích thế giới
thân thuộc, đầy yêu thương Cát vẽ ra, thích cảm giác ngồi bên anh nghe đàn,
nghe kể chuyện, đọc thơ. Kể từ lúc nhìn thấy anh đội nón giả làm phu xe kéo đứng
trước cửa Vạn Hoa viên thẫn thờ nhìn theo bóng chị gái, cô hiểu trái tim anh đã
có hình bóng một người. Lúc đó, cô không thấy buồn hay thất vọng, vì chị đang hạnh
phúc bên Phillips. Cô vẽ một cái dấu lên cái tên kí cuối tấm thiếp. Cát từng bảo
tên cô và tên chị cô chỉ khác nhau mỗi cái dấu ấy thôi. Chị Na nhìn thấy, hỏi
sao lại làm thế, cô cũng không biết phải trả lời thế nào. Nhưng khi lờ mờ hiểu
được ý nghĩa và dòng chữ trên những tấm bưu thiếp chị nhờ gửi cho Cát, cô cảm
thấy nỗi tức giận ngày một tăng lên. Sao chị cô lại tham lam như thế? Chị đã có
Phillips lại còn muốn có Cát của cô ư? Chị muốn Cát của cô suốt đời mang một khối
tình si, ngóng đợi trong vô vọng ư? Chị thật tàn nhẫn. Vô tâm đến tàn nhẫn. Cô
từ đó càng lúc càng tiếc thương Cát, tìm mọi cách làm anh vui, lôi kéo anh, khiến
mỗi lần về thành phố, anh không có thời gian rảnh để đi lén nhìn chị gái, điều
sẽ chỉ khiến anh thêm đau lòng.
Một lần, sau thời gian dài gặp lại,
Cát có vẻ như vừa bị thương rất nặng, anh ấy nhờ cô đi gửi đồ cho vài người.
Sau đó cô nhìn thấy một người trong số đó bị ty cảnh sát dán ảnh truy nã khắp
thành phố. Cô lờ mờ đoán Cát là người của Việt Minh. Quả thật cô đã không nhầm.
Vài lần lén bám theo anh, cô cũng suýt gặp nguy hiểm. Cát đã cảnh cáo và đuổi
cô về. Nhưng lòng tự tôn, bản tính hiếu thắng, mong muốn ở bên anh ấy và quan
trọng nhất là tuổi thiếu niên khao khát những điều mới mẻ, thách thức, khiến cô
bướng bỉnh không chịu lùi bước. Cô xích mích với chị, bỏ nhà đi, lẽo đẽo bám
theo anh từ nhà máy tới công xưởng, hầm ngầm, chân cầu, ống cống. Tình cảm của
họ cũng gắn bó và mật thiết hơn. Cô cảm thấy hạnh phúc hơn bao giờ hết. Dù đôi
lúc cô cũng hơi chạnh lòng khi thấy anh ấy đăm chiêu nhìn sâu vào mắt mình như
thể cố tìm một bóng hình khác. Người ta bảo, mối tình đầu thường khó quên. Nhưng
cô hy vọng thời gian sẽ xóa nhòa tất cả.
Thế mà số phận lại đẩy người chị gái
đang dần trở nên xa lạ với cô kia gần về phía anh ấy. Đêm đó khi họ đang ngồi
thay băng cho nhau, cô đã trở về. Vì muốn kiểm chứng tình cảm của họ có thể đi
đến đâu nếu không có mình tác động, cô đã lặng lẽ đứng ngoài. Nhưng khi nghe tiếng
anh ấy cất lên, lòng cô đau như cắt. Rồi nghe tiếng anh ấy thở dốc, tiếng phụ nữ
rên rỉ, tiếng đàn ông mê man đắm đuối “Lan, Lan, Lan! Anh yêu em, anh yêu em!”;
cô hoàn toàn tuyệt vọng, chân không nhấc nổi nữa. Không biết cô đã đứng bao lâu
đêm đó. Không biết cô đã rớt bao nhiêu nước mắt đêm đó. Không biết cô đã tê liệt
bao nhiêu sợi dây thần kinh. Khi thanh tỉnh lại, trời đã lờ mờ sáng. Cô không đủ
can đảm ghé vào nhìn cảnh tượng trong căn phòng đó. Cô thất thểu đi ra đầu cầu
cách đó gần ba cây số. Nỗi oán hận bùng lên trong cô càng lúc càng dữ dội. Hai
người bọn họ đã phản bội cô. Họ đã làm trò bẩn thỉu ngay trên giường của cô. Anh
ấy đã quên sạch những gì cô làm cho anh ấy, quên sạch tình cảm đẹp đẽ vừa nhen
nhóm lên của bọn họ. Còn chị ta, chị ta lên giường cả với người yêu em gái mình.
Chị ta thật tham lam, vô liêm sỉ. Sao cô lại có người chị đáng hận như thế chứ?
Nỗi thù hận xuyên qua lòng cô như ung nhọt, khiến cô quằn quại, nhức nhối cả một
thời gian dài. Cô phải làm sao để nhổ cái ung nhọt này đi đây? Làm sao để trả
thù cả hai người bọn họ? Làm sao… làm sao?
Nhưng khi ngồi thẫn thờ một mình suốt
buổi trưa, tới chiều, nhìn vài đôi tình nhân dặt dìu lượn lờ trước mặt, cô đã
bình tĩnh trở lại. Phải thẳng thắn đối mặt! Cô tự nhủ lòng mình như vậy. Anh ấy
là người tốt, là người nghiêm trang và chính trực. Cô sẽ hỏi thẳng anh ấy lý do
tại sao lại phản bội cô. Nếu anh ấy không hề yêu cô, mà chỉ coi cô là thế thân
của chị gái, cô sẽ ra đi để bọn họ bên nhau. Nhưng trước khi đi, cô sẽ cho cả
hai một bài học, vì đã xúc phạm cô. Còn nếu anh ấy yêu cô, chuyện vừa rồi là do
chị ta cố ý quyến rũ, anh ấy trong phút yếu lòng đã mắc sai lầm, nếu anh ấy
thành khẩn nhận lỗi, thề vĩnh viễn không gặp chị ta, cô sẽ cho anh ấy một cơ hội.
Nhưng chị ta vẫn cần nhận một bài học đích đáng.
Điều ngạc nhiên khi cô về nhà là
không cần cô nói gì, Cát đã ôm lấy cô khóc. Anh ấy nói xin lỗi cô, anh ấy nói mình
đã phạm một sai lầm không thể tha thứ, anh ấy nói yêu cô chứ không phải bất kì
ai khác. Cô cũng khóc. Họ ôm nhau khóc. Tự đáy lòng mình, cô nghĩ, sao mình lại
có thể oán hận người đàn ông này được cơ chứ? Đó là người đàn ông mình mất bao
công sức và tâm huyết theo đuổi cơ mà? Mình không thể để chị ta lôi kéo con người
chân chính và can đảm này vào vũng bùn được. Nghe tiếng chân chị gái đang bước
vào nhà, cô nói những lời âu yếm với anh ấy thật to, hôn anh ấy thật nhiều. Chị
ta không xứng. Chị ta là ma quỉ. Chị ta là đồ vô liêm sỉ. Anh ấy là của mình, của
mình!
Vài ngày sau đó, cô dụng tâm để ý cuộc
sống của chị gái mình, tìm cơ hội cho người chị này một bài học. Cô biết bồ mới
của chị ta là trưởng ty Mật thám ở thành phố này. Thật thú vị khi cô tình cờ
theo Cát gặp được bác sĩ Kiên, họ trao đổi với nhau vài câu về người đưa tin tức,
về chiếc máy ảnh loại hiếm, về Pierre. Cô đã từng nhìn thấy chiếc máy ảnh này ở
trong tay chị mình một thời gian trước. Chị ta không biết cách sử dụng, chữ
cũng không thạo, nên nhờ cô đọc và giải thích hộ mấy dòng hướng dẫn. Cô đã đoán
ra phần nào câu chuyện. Một ý tưởng hiện ra trong đầu. Hừm, không biết tên mật
thám bự kia sẽ xử lý nhân tình yêu dấu của mình thế nào đây? Hẳn là không thể
tha bổng, hẳn cũng không nỡ giết hại. Nhưng chắc sẽ hành hạ, dày vò tương đối
đây. Cố ý đụng mặt Pierre, biết ông ta sẽ không bỏ qua, sau đó cô bỏ đi cùng
Cát lên căn cứ Việt Minh ở Bắc Sơn ngay, quyết tâm đoạn tuyệt với người chị
này.
Hơn hai năm qua, nếm mật nằm gai, biết
bao khổ sở mà cô chưa từng gặp trong đời thì đều đã gặp. Điều đó giúp cô hiểu
ra, những năm thanh thiếu niên của mình đã được chị gái bao bọc, bảo vệ tốt đến
mức nào. Nỗi oán hận năm xưa dần tan đi. Cô và Cát cũng không có thời gian gặp
nhau nhiều. Anh ấy bận bịu với bao kế hoạch cùng các đồng đội, có khi cả tháng
không nói với cô được câu nào. Trước thời điểm lên kế hoạch tổng khởi nghĩa
tháng Tám, Cát một mực xin về phụ trách khu vực Hải Phòng. Khi nghe tin cách mạng
thắng lợi, Việt Minh giành được chính quyền, cô tất tả quay về thành phố này
tìm anh ấy. Anh ấy bận tối mắt tối mũi lo cho các cuộc mit tinh và ổn định
chính quyền mới. Thấy cô cứ lẽo đẽo theo bên, anh phiền chán bảo cô đi tìm chị
gái. Lúc này cô mới nhớ ra nơi này mình có một người chị. Nhớ tới câu chuyện
xưa, thù hận trong lòng đã hết, cô ngồi ngẫm lại, hẳn có thể không đơn giản như
mình nghĩ. Biết đâu chị ấy bị bắt và bị tra tấn thật thì sao? Cô tìm về nhà chị,
nhưng căn nhà đóng cửa, đồ đạc còn nguyên như hai năm trước. Cô tìm hết các nhà
tù, trại giam trong thành phố, nhưng đều không thấy bóng chị cô. Cô tìm được
hai chú Thành, hai chú đều bảo không biết, chị cô biến mất từ hai năm trước,
sau đó ông chủ Quýnh cũng giải tán nhóm ả đào. Cô đi tìm bác sĩ Kiên. Nhưng
phòng khám của bác sĩ đã là một xưởng sửa xe. Cô hỏi Cát, nhưng anh nói chuyện bác
sĩ Kiên thuộc diện đặc biệt bí mật, không thể tiết lộ. Cô chán nản nghĩ có lẽ
chị mình may mắn tìm được một nơi gửi thân nào đó rồi chăng? Chị ấy vốn dĩ luôn
may mắn với đàn ông mà.
Hôm nay cô đến tìm Cát. Anh ấy lại xuống
cơ sở chỉ đạo phong trào. Cô xuống theo, thấy anh ngồi giữa đám đông đang túm tụm
tranh luận gay gắt. Cô ngồi nghe suốt cả buổi sáng mà phát buồn bực. Buổi trưa
họ cũng không dừng lại để ăn cơm, chỉ nhai tạm ít bánh mì và lương khô, rồi vẫn
hỳ hục vẽ vẽ, nói nói. Cô thấy mình cứ ngồi đấy mãi cũng không giúp được gì,
đành để đồ ăn và khăn mặt lại, nhờ người chuyển cho Cát. Cô định về khu nhà trọ
được Cát bố trí cho mình. Lang thang thế nào, đi qua con phố này, nhớ ra đây có
nhà chị gái, cô lại đi vào. Không ngờ gặp Na.
Sự việc năm xưa bày ra rõ ràng trước
mặt. Những oán hận trong lòng không còn nữa, mà giờ là cảm giác ân hận và xót
xa. Quả thật cô chưa bao giờ nghĩ tới kết cục bi thảm thế này. Cô chỉ hồ đồ cho
rằng, tên mật thám kia yêu thích chị mình đến mức dẹp bỏ cả vợ và đám nhân
tình, hẳn không dám xuống tay nặng với chị. Chị ngờ nghệch, đơn giản đến mức ai
cũng tin, ai cũng giúp, ai cũng có thể lợi dụng. Hắn ta chắc biết rõ người như
thế khó mà làm được việc gì to tát. Cô còn lo, có khi chỉ cần chị khóc lóc một
chút, hắn lại tha bổng cũng nên.
Nhưng sao mọi chuyện lại thành ra thế
này? Là cô quá hời hợt, nông cạn, ấu trĩ? Hay con người cô vốn chất đầy oán hận
và ghen tị với chị mà chính cô cũng không biết? Sự ghen tị bị ngọn lửa nhiệt
huyết của tuổi trẻ thổi bùng lên thành căm phẫn, khiến cô đánh mất lý trí, hành
động mù quáng mà không lường được hậu quả.
Lân lại khóc. Khóc nghẹn ngào không
thành tiếng.
Đúng, từ lúc cô sinh ra đến giờ, chị
chưa bao giờ tranh giành gì với cô, chưa từng làm điều gì không tốt cho cô. Chị
đỡ roi, bảo vệ cô, nhường cả manh áo, củ khoai, củ sắn cho cô, dẫn cô và mẹ đi
trốn bố, không cho cô xuống biển hay ra đồng ngày bão nổi, rồi chấp nhận bị bán
để có tiền cho cả nhà chống chịu được dăm ba năm. Lên thành phố, cô được chị
nuông chiều, cho đi học, ăn ngon mặc đẹp, làm mọi việc tùy thích, bảo vệ cô khỏi
Phillips, giữ cô tránh khỏi tầm mắt tất cả đám đàn ông người Nhật, người Pháp.
Ngay cả khi cô bỏ nhà đi, chị vẫn chạy theo hỏi người tìm cô về. Khi cô không
chỗ dung thân, lại về với chị, để chị nuôi không.
Từ nhỏ cô chỉ biết oán hận số mệnh
nghiệt ngã với mình. Sau này cô lại oán hận chị vì một người đàn ông. Cô đã làm
được gì cho chị mình? Cô coi lòng tốt và sự che chở là nghĩa vụ của chị với cô.
Sự bao bọc, dung túng của chị dành cho cô như thể là một điều rất hiển nhiên
trên đời, cô không có trách nhiệm phải báo đáp, thậm chí còn chỉ trích, dày xéo
và phản bội lại. Cô còn là con người nữa không, hay là ma quỉ?
Ánh nắng ban mai cuối thu nhẹ nhàng
đi qua khung cửa, soi lên gương mặt tái nhợt của cô gái đang nằm trong một tư
thế khó nhọc. Cô hé mắt tỉnh dậy, quệt đi mấy giọt nước mắt còn vương trên má
và bọng mắt thâm quầng. Cô rửa mặt, chải đầu, chỉnh lại quần áo, nhìn quanh căn
nhà một lượt. Cô biết mình cần phải làm gì rồi. Cô khóa cửa đi ra đường, tới thẳng
trụ sở lâm thời của chính quyền mới mà cô đã quen thuộc. Còn sớm quá, chưa có mấy
người ra vào.
Cát đang ở trong phòng làm việc. Nhìn
thấy cô đi vào, anh ngẩng đầu lên, khẽ nhíu mày:
“Sao em lại đến đây sớm thế?”
Cô nghiêm trang nhìn anh ấy:
“Em có chuyện cần nói với anh.”
Cô quay người đóng cửa lại. Nhìn anh ấy
cau mày chặt hơn, cô đi thẳng đến trước mặt anh, nói một cách chân thành:
“Anh Cát, em cần phải nói với anh một
chuyện.”
“Nếu không phải là việc cá nhân thì
nói đi, anh nghe đây.”
Cô nhìn vào gương mặt điềm tĩnh đã trở
lại vẻ thờ ơ của anh, cố lấy hết khí thế, dõng dạc nói:
“Xin anh hãy giúp chị em!”
Gương mặt Cát không thay đổi, lãnh đạm
hỏi lại:
“Có chuyện gì? Phải nói chi tiết thì
anh mới biết có giúp được gì không chứ.”
“Anh Cát, cách đây hơn hai năm, lúc
chúng ta rời thành phố này lên Bắc Sơn, em đã làm một việc rất sai lầm. Em đã để
lộ tin tức chị em lấy trộm kế hoạch phòng thủ sân bay cho trưởng ty Mật thám
Pierre lúc đó, khiến chị em và bác sĩ Kiên bị bắt. Em cũng mới biết, anh Kiên
đã bị bọn Pháp giết chết, còn chị em bị tra tấn thành điên dại. Chị em đang ở làng
Phao, bị người làng coi là Việt gian nên hắt hủi. Em muốn chị em được minh oan,
rằng chị em chính là người đã giúp đỡ Việt Minh, giúp đỡ cách mạng. Mọi tội lỗi,
em xin toàn toàn chịu trách nhiệm.”
Cát trầm ngâm một lúc rồi nhìn thẳng
vào mắt cô, ôn tồn nói:
“Việc bác sĩ Kiên bị bắt không phải
do em. Đúng ra, đó là một kế hoạch của người Pháp và người Nhật. Người của
chúng ta đã điều tra kỹ rồi. Không có em thì anh ấy cũng vẫn bị bắt, chị em
không may bị kéo vào, nên đừng cảm thấy áp lực về chuyện này. Hoàn cảnh bây giờ
rất gian nan. Chính quyền mới còn rất nhiều ưu tiên để ổn định nền móng trong
dân. Việc xử lý Việt gian, bán nước chưa được đề cập đến, mà vấn đề đoàn kết, củng
cố niềm tin trong toàn dân, đương đầu với cả bầy quân xâm lược vẫn đang ngang
nhiên dẫm lên mảnh đất này mới là quan trọng hàng đầu. Chúng ta giờ không có Việt
gian hay bán nước, mà chỉ có người Việt Nam và lũ xâm lược thôi. Chị em là người
Việt Nam, nên được chính quyền đối xử bình đẳng như tất cả những công dân Việt
Nam khác.”
“Nhưng em nghe kể, chị em bị người
làng xa lánh, hắt hủi, gọi là Việt gian, là kẻ bán nước. Đó không phải là sự thật.
Chị em đã giúp đỡ bác sĩ Kiên, giúp đỡ Việt Minh. Em muốn chị mình được minh
oan.”
“Anh đã nói bây giờ không có Việt
gian, nên không có chuyện minh oan cho Việt gian. Em biết đấy, anh vừa nói với
em về hoàn cảnh của chính quyền mới. Em là người được học hành, chắc chắn hiểu
được. Còn chuyện em nghe kể, đó có phải là sự thật không? Em đã về làng Phao gặp
chị mình chưa? Ai là người phán xử chị em là Việt gian? Hay đó chỉ là chiêu bài
công kích gây hoang mang trong dân chúng của những người chưa tin tưởng chính
quyền mới?”
“Nếu em tìm hiểu được tất cả những
chuyện này, và nếu chuyện đó là sự thật, anh sẽ minh oan cho chị em chứ?”
“Khi nào chính quyền kết tội chị em
là tay sai, bán nước, mới cần minh oan. Còn giờ chính quyền chưa làm gì cả, nên
sẽ không cần làm việc đó.”
“Tại sao lại thế? Rõ ràng chị em có
thể là người của Việt Minh cơ mà, sao có thể để người ta gọi là kẻ bán nước được?
Anh biết điều này rõ hơn cả em mà, sao anh không giúp chị ấy? Không phải anh từng
thích chị ấy sao?”
“Không được để tình cảm cá nhân xen
vào việc công. Anh đứng trên quan điểm pháp luật để nói chuyện. Còn về việc chị
em có phải là người của Việt Minh hay không, từ trước đến giờ chưa đồng chí nào
ở trụ sở Hải Phòng nhắc tới hay tài liệu nào ghi lại. Nếu có người đứng ra xác
nhận và bảo đảm, thân phận trong tổ chức của chị em sẽ được khôi phục. Em không
thể dựa vào cảm tính để đoán mò.”
“Ai có thể làm chứng đây? Làm chứng
kiểu gì? Chị em ngày ngày đi với một đám sĩ quan Pháp, Nhật, ăn mặc xa hoa, qua
lại chốn ăn chơi. Có lẽ người duy nhất biết sự thật chỉ có bác sĩ Kiên. Nhưng
anh ấy chết rồi. Thế này thì chị em sẽ phải cả đời chịu mang tiếng oan uổng
sao? Anh có thể minh oan cho chị ấy mà? Anh có quyền, có thế, có uy tín lớn.
Anh nói gì người ta sẽ nghe ngay. Anh nói pháp luật, nhưng nhà nước mới dựng
lên chưa đầy hai tháng, làm gì đã có pháp luật mà tuân thủ.”
“Em càng nói càng hồ đồ. Chúng ta đổ
máu giành được chính quyền và lòng tin của dân, không được lấy uy tín và quyền
lực ra làm bậy. Pháp luật chưa có rồi sẽ có. Nhưng không phải vì thế mà lạm dụng
lòng tin của nhân dân. Có một lần hồ đồ sẽ có lần khác. Chỉ cần một lần thôi
cũng đủ để làm mất đi sự công chính của chính quyền. Còn chuyện xác minh thân
phận của chị em, để sau này có thời gian, anh sẽ liên hệ tìm hiểu thêm. Nếu
không còn gì nữa thì em ra ngoài đi, để anh làm việc.”
Lân nước mắt lưng tròng, xót xa nhìn
người đàn ông nghiêm túc, lãnh đạm đang đứng lên cầm tập giấy tờ trước mặt. Cô
chạy tới ôm lấy anh ấy, gục đầu vào lòng anh ấy nức nở.
“Em không đi, không đi! Chuyện này chỉ
có anh giúp được. Anh hãy làm chứng cho chị em, hãy minh oan giúp chị em. Chị
em là người của Việt Minh, chị em không phải là kẻ bán nước. Em xin anh đấy!”
“Đừng không hiểu chuyện như thế! Ra
ngoài đi, anh còn làm việc!”
“Bây giờ còn sáng sớm, chưa đến giờ
làm việc. Em xin anh đấy!”
“Phụng sự nhân dân thì giờ nào cũng
phải làm việc.”
“Đây cũng là việc phụng sự nhân dân
mà. Chị em cũng là một người dân. Em xin anh! Xin anh đứng ra làm chứng minh
oan cho chị em. Em cầu xin anh mà!”
“Anh đã nói rồi! Anh không có bằng chứng
gì, cũng không biết gì về việc chị em có làm việc cho Việt Minh hay không, nên
không thể làm chứng được. Sau này anh sẽ tìm hiểu. Anh không chấp nhận những việc
khuất tất. Còn trước mắt có rất nhiều chuyện quan trọng anh cần làm. Em thật
khác xa chị em. Lúc nào cũng hấp tấp, hời hợt thế này, bao giờ mới chín chắn
lên được đây?”
Lân kinh ngạc buông tay khỏi người
Cát, bực bội đứng lên.
“Cuối cùng anh có yêu em không? Có từng
yêu chị em không? Đây là cách anh đối xử với người mình yêu phải không? Anh thật
tàn nhẫn.”
“Hồ đồ.” Nói rồi Cát chỉ tay ra ngoài
cửa, quát lên: “Ra ngoài!”
Lân sững người, trừng mắt, tát ngay
Cát một cái, rồi lấy tay quệt nước mắt.
“Tôi hiểu ra rồi. Anh chưa bao giờ
yêu tôi. Anh cho rằng sẽ tìm được hình ảnh của chị tôi qua tôi. Nhưng thật ra
tôi chẳng hề giống một chút nào với chị ấy, bất kể nhan sắc hay tính tình. Tôi
cũng nói cho anh biết thêm, anh chẳng yêu chị ấy nhiều như anh tưởng đâu. Anh
yêu lý tưởng của anh, yêu đất nước của anh, yêu quyền lực của anh. Tình yêu và
người phụ nữ của anh chưa bao giờ cao hơn so với mấy thứ đó. Thế thì cứ đi mà sống
với lý tưởng và quyền lực của anh đi.”
Cô gái vùng chạy ra khỏi cửa.
Nhìn nắng nhàn nhạt chiếu xuyên qua
cánh cửa mở toang, người đàn ông trong phòng thở dài ngồi xuống ghế. Anh thẫn
thờ một lúc, rồi lấy một điếu thuốc ra. Tay kia với hộp quẹt, run run châm lửa.
Cô ấy bị điên thật sao? Hình bóng yêu kiều bị anh cố đè nén sâu tận đáy lòng giờ
lại hiện ra khiến anh khắc khoải.
*
* *
“Xuống đây thôi thưa cô! Nói thật với
chút tiền đấy, tôi đưa tới tận đoạn này là làm phúc cho cô lắm rồi. Giờ quay về,
tôi lại phải mò mẫm tìm đường chứ chẳng chơi đâu.”
Nắng hanh nhạt nhẽo phả trong không
khí khô khốc. Người kéo xe mồ hôi nhễ nhại, nhìn bầu trời cuối thu xám nhạt đã
ngả về chiều, rồi nhìn cô gái trẻ đang ngó nghiêng trên xe kéo. Sau khi nhận ra
ngã ba đường này có điểm quen thuộc và biển chỉ dẫn xiêu vẹo, cô vội xuống xe,
cảm ơn bác tài.
“Cám ơn bác đã giúp đỡ. Bác đi mạnh
giỏi nhé.”
Cô nhìn chiếc xe kéo quay ngược lại
và khuất dần sau lùm cây bên góc rẽ. Rồi lại nhìn về còn đường đang hẹp dần
phía trước. Thấy một nhóm nông dân mang cào, cuốc đi qua, cô chạy theo hỏi:
“Các bác cho cháu hỏi, đường về làng
Phao đi lối này phải không?”
Mấy người quay lại nhìn. Thấy cô ăn mặc
sạch sẽ, áo bà ba hoa trắng xanh, quần thụng, tay xách một cái túi da rất đẹp đựng
đồ chật căng, họ thì thầm với nhau to nhỏ, đoán chắc là người nơi khác tới làm
ăn hoặc tìm người quen, rồi một người chỉ tay về ngã rẽ bên kia và bảo:
“Đi thẳng lối đó. Chừng hai mươi cây
nữa mới tới nơi. Có cây đa ở bên một cái giếng cổ thì rẽ phải nhé. Làng Phao ở
đó đấy.”
Cô gái gật đầu lia lịa cảm ơn, rồi thẳng
hướng đó mà đi.
Đó chính là Lân. Buổi sáng vừa chạy từ
chỗ Cát về, cô vội thay đồ, thu dọn quần áo và tư trang, qua nhà chị gái, lấy
thêm ít đồ nữa cho chị, nhét đầy chiếc túi to chị hay dùng đi chơi với đám nhà
binh, sau đó cô tìm xe kéo đi về làng. Cô nghĩ, nếu không nhờ được Cát, thì bản
thân cô phải có trách nhiệm bảo vệ, minh oan cho chị mình. Chị ra nông nỗi ngày
hôm nay chính là do cô gây ra. Chị cô đã chăm sóc cô đủ nhiều rồi, giờ đến lượt
cô chăm sóc chị ấy. Cô phải về làng tìm chị. Nếu ở làng không kiếm sống nuôi chị
được, cô sẽ đưa chị lên thành phố. Cô quyết tâm bằng mọi giá phải kiếm tiền
nuôi chị suốt đời.
Khi nhìn thấy cây đa bên cái giếng
quen thuộc đã là xẩm tối. Quần áo cô ướt đẫm mồ hôi. Tóc đã bết lại. Cô ngồi xuống
bên gốc đa thở hồng hộc, chân tay đều tê rần. Đã mười năm không trở về làng,
nhưng nơi này hầu như chẳng có gì thay đổi.
Lân ngồi được một lúc, có bóng người
dắt trâu từ xa đi lại. Xa xa có lẽ còn vài bóng người nữa, chắc đều đi chăn
trâu hay làm đồng về. Người đó ngó nghiêng trong ánh sáng lờ mờ, cố nhìn kỹ người
con gái đang ngồi tựa vào thân cây đa. Kiểu ăn mặc này hẳn là gái thành phố. Ai
vậy nhỉ? Bình thấy mặt có nét quen quen, nhưng vẫn không nhớ nổi là ai. Bình buộc
trâu vào gốc cây bên giếng nước, rồi lại gần gốc đa. Cô gái trẻ cũng ngước mặt
lên nhìn. Dáng vẻ cô khá thanh tú, dù hơi mệt mỏi. Bình cất giọng:
“Cô là…? Cô từ đâu tới? Đến đây hay
đi đâu?”
Lân đứng dậy, đã đỡ mệt nên cất giọng
thoải mái hơn:
“Tôi là người làng Phao. Tôi về làng
tìm chị tôi.”
“Người làng Phao chúng tôi sao? Trông
cô không giống người làng tẹo nào. Cô là ai? Chị cô là ai?”
“Tôi đúng là người làng này mà. Chị
tôi là Lan. Tôi là Lân. Chúng tôi đều lên thành phố sống một thời gian, nên có
thể chị quên mất.”
Bình vừa nghe nhắc tới cái tên Lan và
Lân, mắt sáng ra. Hóa ra là con bé gầy tong teo như cóc ghẻ ngày xưa đây mà.
Sao bây giờ lại xinh xắn thế này? Hết chị lại đến em. Bình hừ một tiếng.
“Hóa ra là chị em nhà Việt gian. Bị
Việt Minh đuổi đi, nên về làng tìm đàn ông hả?”
“Chị vừa nói gì?” Gương mặt Lân đanh
lại. Cô xông thẳng tới trước mặt người phụ nữ kia. Nhưng trong bóng tối lờ mờ,
người phụ nữ dáng vẻ sồ sề đeo khăn đội nón che kín mặt, cô không nhận ra được
đó là ai. “Chị mà mở mồm ra nói mấy lời thiếu suy nghĩ đó, tôi sẽ cho chị một bài
học. Đừng tưởng là người làng mà tôi bỏ qua cho đâu.”
“A, con này láo. Mới nứt mắt theo Tây
chục năm mà đã về làng lớn tiếng với cả đàn chị. Ngày xưa còn bám quần tao lên
thành phố ăn xin, thế mà quay ngoắt lại đã quên ơn quên nghĩa. Mày theo thằng
Tây thì không theo luôn đi, giờ mày về làng thì không bằng con chó đâu. Mày biết
không, chị mày cũng là hạng bám vào đàn ông mà sống, mà giờ thì thế nào? Đầu óc
thì lẩn thẩn, suốt ngày nửa điên nửa dại ôm cái bia mộ tưởng là đàn ông của
mình. Số phận của đứa bán nước rốt cục cũng chỉ đến thế thôi.”
Người con gái trẻ giơ tay tát bốp vào
người phụ nữ trước mặt.
“Chị Bình phải không? Tôi đã cảnh cáo
chị rồi. Dám đặt điều vu oan, nhục mạ chị tôi, tôi sẽ cho chị biết tay. Tôi chả
cần quan tâm chị có bao nhiêu ơn nghĩa. Nhớ đấy!”
Bình sau khi bị cái tát bất ngờ đau
điếng, làm sao cô ta có thể chịu đựng được. Cô ta tháo nón ra quăng ngay về
phía Lân, rồi nhảy xổ vào túm lấy định tát cô.
“Con ranh con, mày chân ướt chân ráo
về đây mà dám xưng vương xưng tướng với ai. Đừng tưởng có tí tiền và tí nhan sắc
là lên mặt dạy đời. Tao phải cho mày một trận, xem mày còn nhan sắc mà tí tởn
không.”
Hiển nhiên cô gái trẻ cũng không hề
chịu thua kém. Làm sao cô có thể để một bà nông dân xồ sề đánh lại được. Hai
người phụ nữ túm tóc, kéo tay nhau. Bình dẫm chân thật mạnh rồi huých vào bụng
Lân. Còn Lân sau khi vừa khó khăn tránh được, giằng co một lúc trong bóng tối
chạng vạng, thấy chị ta đuối sức, cô giơ chân đạp thẳng vào bụng chị ta. Bình bị
bất ngờ đau điếng, buông tay ra ngã lăn về phía cái giếng. Rồi như có linh
tính, cô ta lấy tay sờ đũng quần, thấy một chất lỏng sền sệt chảy ra, tanh hôi,
thấm qua tay, cô ta rên rỉ:
“Trời ơi, con tôi! Con tôi!”
Lân trố mắt, không hiểu chuyện gì.
Cùng lúc đó, mấy người trong làng dắt trâu, vác cuốc đi tới, thấy hai cô ở đó
nên nhìn lại. Bình lấy hết sức, rướn người, kêu toáng lên:
“Các bác các chú ơi, con Việt gian
kia nó giết con cháu rồi! Nó giết con cháu rồi! Cứu cháu với! Cháu chết mất!
Con Việt gian kia… ! Ôi con cháu!”
Mọi người chạy xô tới. Ba bốn người lại
đỡ chị ta, còn mấy người đàn ông vác cuốc hùng hổ tới vây quanh Lân. Lân sợ
quá, khua tay loạn xạ:
“Không phải! Không phải! Chị ta chửi
cháu! Chị ta chửi chị cháu! Là chị ta sai! Chị ta lao vào đánh cháu! Đá cháu!
Cháu cũng là người làng mà! Chị ta đã chửi chị em cháu!”
Mấy người đàn ông ngơ ngác nhìn nhau.
Nhưng trước khi kịp ngất đi, Bình vẫn còn kịp thét lên một hơi cuối:
“Nó là đứa phản động, bán nước. Nó và
chị nó ngủ với Tây. Giờ nó lại mò về làng tìm đàn ông đấy. Nó đã giết con cháu.
Hãy trả thù cho cháu với! Đánh chết nó đi, bà con!”
Rồi chị ta lăn ra xỉu vì mất nhiều
máu quá. Mấy người quanh đó hốt hoảng hét lên như chết người “Ngất rồi!”, “Chết
rồi!”, “Chết người rồi, bà con ơi!”… Chỉ hơn chục con người đã làm ra một cảnh
tượng loạn thất bát nháo.
Lân sợ quá, quay đầu bỏ chạy về làng.
Một người ngẩng đầu lên, phát hiện ra, hô to lên:
“Bà con ơi, đứa giết người chạy trốn
rồi kìa! Bắt lấy nó! Bắt lấy nó! Bắt đứa giết người!”
Đám dân làng đứng đó chỉ để lại hai
phụ nữ và một đàn ông nâng Bình về nhà, còn lại vác cuốc đuổi theo Lân.
Lân chạy thẳng vào làng, nhảy vào nhà
ông Đệ có vườn cây giữa làng, vượt qua mấy luống rau xơ xác, thấy một bụi cây
gai, núp tạm vào đó. Đám người làng chẳng mấy chốc đã tới nơi. Trời tháng mười,
bóng tối sập xuống rất nhanh. Họ không còn nhìn thấy đường nữa. Họ hô hào dân
làng đốt lửa tìm kẻ giết người. Một lúc sau đuốc đã lập lòe thắp lên. Đàn ông
trai tráng kêu gào, hò hét phân công nhau lùng từng nhà, bắt đầu từ đầu làng.
Lân nóng ruột, thế này phải về tìm chị, rồi thật nhanh đưa chị lên thành phố
thôi.
Cô mon men dò dẫm đi ngược lại hướng
đám đuốc đang tiến lại gần. Dựa theo trí nhớ, một lúc cũng lần mò được tới căn
nhà ọp ẹp gia đình cô ở ngày xưa.
“Chị! Chị! Chị ơi!” Lân khẽ gọi.
Không thấy ai trả lời. Cô lục túi, tìm một lúc, lấy ra chiếc bật lửa. Trong ánh
lửa nhỏ, nhà trống không, cửa mở toang. Chị không có ở đây. Chị ở đâu được nhỉ?
Đúng lúc đó có tiếng người tri hô:
“Nhà cô điên! Có ánh lửa! Cô điên
đang ở bãi tha ma. Chắc là tên giết người đang trốn ở đó rồi. Bà con, bắt lấy
nó!”
Lân sợ hãi quẳng luôn bật lửa xuống đất,
không kịp nhặt túi, chạy thục mạng ra theo hướng bãi tha ma cuối làng. Một đoàn
người và đuốc đuổi theo sau ầm ầm tri hô. Đến khu bãi tha ma không dễ tìm người.
Mọi người đều chừng hững nhìn nhau một lúc. Nơi này đối mặt với biển, gió đêm
hú như xay thóc, mả lớn mả nhỏ nối tiếp nhau với hàng đống ao và bãi lau sậy
cao hơn đầu người, đầy rắn rết. Mấy người đàn ông bàn bạc một lúc rồi chia ra
ba hướng, dò dẫm đi tìm người.
Lân đã chạy xa một đoạn phía trên. Cô
gồng mình bì bõm lội qua bãi sậy. Lá cỏ cứa vào mặt cô chảy cả máu. Cô vừa nén
khóc, vừa kéo lê mình qua mấy ngôi mả nát. Đây hẳn là giữa bãi tha ma. Chỗ có
nhiều mả nát nhất. Không ai trong làng này quen thuộc với bãi tha ma hơn hai chị
em cô. Từ bé xíu, họ toàn phải chạy trốn những trận đòn roi của bố vào đây, có
lần phải ngủ bên mấy ngôi mả đến cả tuần. Chị ở bãi tha ma sao? Chị ở chỗ nào?
Chẳng nhẽ chị cũng giống cô bây giờ, bị người làng xua đuổi phải lang thang vất
vưởng quanh mấy ngôi mả? Cô không cầm được nước mắt, khóc nấc lên.
Bỗng có tiếng thét lên:
“Nhìn thấy rồi! Tên giết người ở đằng
kia!”
Một đoàn đuốc chạy về hướng cô đứng.
Trời tháng mười trong veo, không trăng cũng không sao, nhưng dân làng đều rất
tinh mắt. Lân lại chạy thục mạng, vọt xuống bãi lau sậy trước mặt. Hình như cô
chạm phải cánh tay ai đó khẳng khiu, mềm mềm. Cô định nắm lấy, nhưng nó lại hất
cô xuống bãi sậy. Có lẽ ai đó muốn chặn đường giúp cô. Lân dùng hết sức lách
qua đám sậy và sình lầy rộng lớn. Cuối thu đầu đông mà sình lầy vẫn chưa khô hết.
Cô gần như phải bò bằng cả bốn chi, ngụp lặn dưới bãi sình. Gió thổi hướng mạn.
Đây chắc là bên phải của bãi tha ma. Đi qua đầm lầy lau sậy giáp ranh là tới một
cảng cá nhỏ. Cô vừa bước lên dải đất ven bờ, chuẩn bị đi xuống đầm lau sậy giáp
ranh, chợt thấy một cánh tay giữ chặt mình.
“Ai?”
“Là cô à?”
“Chị Na? Sao chị ở đây?”
“Tôi cũng muốn hỏi cô sao lại ở đây.
Đám đuốc kia tìm cô à? Thật không đấy?”
“Tôi bị bọn họ đuổi bắt. Tôi phải chạy
trốn đã.” Lân ngó nhìn đám đuốc đã tụ lại đông đảo cùng tiếng hò hét ầm ầm, một
số đang tiến về phía cô đứng. Cô định lao xuống, nhưng Na túm chặt lấy cô.
“Chỉ cho tôi chỗ cảng cá Kỳ Lân. Tôi
sẽ cho cô trốn cùng.”
“Đi xuống đây. Theo tôi. Mau lên.”
Hai người phụ nữ bì bõm lội xuống bãi
lau sậy. Có chỗ bùn ngập tới cổ họ, không thể nào nhúc nhích người nổi nếu
không bám vào thân sậy, dùng sức đu lên. Không hiểu sức mạnh nào khiến họ vượt
qua được cánh đồng lau lớn kinh người đó. Đám người đuổi phía sau không dám xuống.
Nhưng vài người trong số đó đã đoán ra hướng đi của hai cô gái.
“Đi vòng lại, chạy tới cảng cá. Nhanh
lên. Bọn chúng tới cảng cá. Rồi tẩu thoát bằng thuyền đấy.”
Đám người hò hét quay lại bãi tha ma,
vòng lại đầu làng, chạy tới chỗ cây đa, thẳng ra đường cái, quanh quanh mấy
khúc mới chạy tới cảng cá. Quãng đường hơn năm cây số, mất hơn ba mươi phút do
phải lò dò lội qua bãi tha ma. Nhưng người ở cảng cá bảo, có hai cô gái đầy bùn
đất đã lên một chiếc thuyền to nhất ở đây, thuyền của một thương lái người Nhật.
Nó chạy từ hai mươi phút trước rồi. Quanh đây còn toàn thuyền nhỏ của ngư dân.
Giờ không biết đi hướng nào thì đuổi theo cũng không kịp. Đám người tiếc hận,
vác đuốc, vác gậy gộc quay về làng.
Trên tàu, hai cô gái nằm vật ra
boong. Đám thủy thủ bận rộn chỉnh hướng qua lại trước mặt, mặc kệ hai cái bóng
đen ngòm đầy bùn, chỉ còn trơ hai con mắt đang mở to, thở dốc nhìn họ.
“Yên tâm, chủ tàu từng là khách quen
của tôi. Ông ta rất thích tôi. Tôi đã đưa đủ tiền cho cả hai ta rồi.”
“Chúng ta đi đâu thế?”
“Không biết. Hồng Kông. Nhật Bản. Bất
cứ đâu không có người nhận ra tôi là được.”
“Chị nói gì?” Một cái bóng nhổm phắt
dậy, hét lên kinh hoàng. “Trời! Sao chị không nói trước cho tôi biết? Tôi phải
quay về. Chị tôi còn ở làng. Tôi có nghĩa vụ phải chăm sóc chị ấy suốt đời.”
“Thôi đi! Ngu xuẩn nó vừa thôi. Chị
cô nửa điên nửa dại họ mới để nó bình an sống qua ngày ở đó. Còn cô mà về, họ lại
càng có cớ để hành hạ cả hai người. Thân cô khi đó còn không xong, làm sao mà
lo cho chị cô được?”
“Tôi… tôi muốn đưa chị tôi lên thành
phố. Sao lại thành thế này?” Lân bắt đầu nghẹn ngào khóc không ra tiếng.
“Đủ rồi. Bao nhiêu tuổi mà vẫn không
biết nghĩ. Cô đưa chị cô lên phố thì sao? Cô đi làm, có cuộc sống riêng của cô.
Còn chị cô? Cô định giam nó trong bốn bức tường, cho nó điên loạn nặng hơn, rồi
chết rục chết mòn trong cô độc hả? Chị cô ở lại làng là hợp lý nhất. Được người
làng để cho sống yên ổn. Được chạy loạn khắp nơi không lo gặp nguy hiểm. Được ông
già Phúc chăm lo. Được ngắm biển. Được ở bên chăm sóc bác sĩ Kiên, người nó yêu.
Cô không biết chứ, từ ngày nó về làng, chưa bao giờ tôi thấy nó vui vẻ, hân
hoan như thế.”
“Nhưng tôi thấy rất có lỗi với chị
tôi. Tôi…”
“Tôi hiểu tâm trạng của cô. Nhưng đối
với Lan, ở lại làng là tốt nhất. Còn cô, hãy lo cho thân mình đi. Chỉ cần cô
không làm phiền cuộc sống của chị cô, tự lo được cho thân mình là chị cô mãn
nguyện lắm rồi. Ra khỏi con tàu này, chúng ta sẽ có cuộc sống hoàn toàn mới.”
Lân khóc nấc lên, nghẹn ngào nhìn về
dải đất phía tây bắc trong bóng đêm. Na cũng run rẩy vỗ vỗ một bên vai cô. Thực
ra Na cũng đang khóc.
Cả hai cô gái đều không hề biết rằng,
trong lúc họ mải chạy trốn, cô gái điên đứng trên chòi canh nhìn thấy những ngọn
đuốc tiến về phía mình, đã chạy vọt ra, bất chấp tiếng gọi của ông già Phúc
đang tắt đèn chuẩn bị đi ngủ:
“Này, cẩn thận đấy! Đừng lại gần đám
đông! Nhớ về nhà ngủ đi đấy nhé!”
Cô cười hề hề gật gật đầu, lò dò đi xuống
cầu thang, nghếch mắt nhìn đám đông đang tỏa ra ba hướng dọc bãi tha ma. Khi
ngó nghiêng về phía nam, cô thấy một bóng đen lấp ló từ rất xa. Như có linh
tính mách bảo, cô lao người về hướng đó. Lại gần, thấy bóng dáng đó vô cùng
quen thuộc, cô thấy đau nhói trong lòng. Lại nhìn thấy đám đuốc đang ào ạt xô tới,
cô vội đẩy cái bóng đó xuống bãi sậy phía rìa ngoài. Còn bản thân cô nhổ lấy
thanh sào đánh dấu mốc của ông già Phúc lên làm gậy. Khi mấy người ập đến, cô
vung gậy đập thẳng vào mấy cây đuốc, cố làm chúng tắt ngấm. Đám người hung dữ
chửi bới, xô đẩy cô ngã dúi dụi “Đứa nào thế? Đứa thần kinh nào thế? Tại sao lại
dập đuốc? Định cản đường à?”
Sau đó lại tới lớp người mang đuốc thứ
hai kéo tới, thấy xô đẩy một bóng người, tưởng là kẻ giết người, họ vung gậy hô
vang trời “Kẻ giết người đấy!”, “Bắt lấy nó!”, “Đánh chết nó đi!” Họ vung gậy đập
tới tấp vào cái bóng. Nó quằn quại rên rỉ rồi không nhấc đầu dậy nổi nữa. Một
người phía trước hét lên:
“Nhìn thấy rồi! Tên giết người ở đằng
kia!”
Lúc đó đám người mới dừng tay, lao
theo bóng người trên dải đất rìa bãi tha ma. Nhưng vẫn có tiếng con trai nán lại
băn khoăn vang lên:
“Thế chúng ta vừa đánh ai đấy? Có chết
người không?”
Một người cầm đuốc gí lại gần người bị
đánh, lật gương mặt bù xù bết máu lên:
“Con bé điên đấy! Thôi kệ nó. Đuổi
theo người giết vợ cậu đi, Du!”
Người thanh niên tên Du do dự:
“Lan đấy. Nhỡ cô ấy… ừm… chết thì
sao?”
“Thôi đi, dù sao nó sống cũng như chết
mà thôi, có khi chết đi lại thanh thản hơn ấy chứ. Du đi tìm kẻ giết người đi.
Liên về làng xem Bình thế nào đây.”
Du ậm ừ gật đầu vác gậy
chạy xuống bãi sậy. Còn Liên không kịp nhìn cô gái be bét máu lăn trên đất thêm
dù chỉ một lúc, nghe tiếng người gọi mình cuống quít đầu bãi tha, liền ba chân
bốn cẳng chạy thật nhanh về làng.
