Hình ảnh mới của phong
trào lao động ở Thung Lũng Silicon
Tháng 8, không lâu sau khi The
Intercept (kênh tin tức online đối lập) tiết lộ rằng Google đang làm việc
với chính phủ Trung Quốc để khởi động công cụ tìm kiếm bị kiểm duyệt, những người
làm việc tại Google đã soạn một lá thư yêu cầu các ông chủ của mình ngừng kế hoạch
đó lại và đưa ra một “qui trình minh bạch rõ ràng và có giám sát” để tránh bị
qua mặt trong tương lai trước những dự án xung đột về mặt đạo đức với nhân viên
làm việc cho họ. Cho đến nay, theo Buzzfeed, hơn 1400 người đã ký vào
lá thư.
Bức thư này là bằng chứng mới nhất
cho thấy các nhân viên trong giới công nghệ đang đòi hỏi vai trò của họ trong
việc thay đổi thế giới. Trước đó, thành công lớn nhất của giới công nhân công
nghệ cao có tổ chức (giới cổ cồn trắng) xảy ra vào tháng 6, khi Google đã phải tuyên
bố sẽ không gia hạn hợp đồng cho dự án Maven của Lầu Năm Góc – một dự án “liên
quan tới máy bay không người lái và nhận dạng đối tượng có độ phân giải thấp bằng
trí tuệ nhân tạo.” Hơn 3100 nhân viên Google đã kí một bức thư ngỏ, vì đối với
họ, bản hợp đồng này không chỉ “gây thiệt hai không thể khắc phục được cho thương
hiệu Google” mà còn biến công ty trở thành “doanh nghiệp của chiến tranh”.
Kể từ lúc đó tới giờ, hơn 100
nhân viên Microsoft đã phản đối hợp đồng của công ty với Cơ Quan Di Trú và Hải
Quan Hoa Kỳ trong một lá thư ngỏ trên bảng tin nội bộ, tuyên bố họ tin rằng
công ty nên đặt “trẻ em và gia đình lên trên lợi nhuận”; còn các nhân viên của
Amazon kêu gọi ông chủ của họ, Jeff Bezos, ngừng bán phần mềm nhận dạng khuôn mặt
Palantir cho các cơ quan thực thi pháp luật, vì cho rằng công nghệ này có thể
được sử dụng để “làm hại những người vốn bị thiệt thòi nhất”; và đối mặt với hợp
đồng của Cục Hải Quan và Bảo Vệ Biên Giới, các nhân viên của Salesforce cảm thấy
đây là thỏa thuận “vô nhân đạo” và đã tổ chức một chiến dịch tẩy chay để lôi
kéo các công ty khác từ chối các khoản tài trợ của Salesforce.
Rõ ràng đang có một cách tiếp cận
trong tổ chức giới lao động rất khác biệt so với truyền thống vốn chỉ chú trọng
sử dụng sức mạnh của giới lao động thông qua các tổ chức công đoàn. Trong khi
giới cổ cồn xanh ở các công ty công nghệ (nhân viên an ninh) đã bắt đầu tự tổ
chức sức mạnh lao động của họ từ nhiều năm qua – ví dụ, nhân viên an ninh của
Thung Lũng Silicon và nhân viên phục vụ ăn uống của Facebook đã thành lập các công đoàn riêng của chính họ
- thì một việc hiếm hoi xảy ra vào tháng Giêng, khi các kỹ sư phần mềm tại công
ty logistic dựa trên điện toán đám mây Lanetix cố gắng đoàn kết nhau lại. Đáp lại,
Lanetix đã sa thải họ - theo một khiếu nại các kỹ sư đệ trình Ủy Ban Quan Hệ
Lao Động Quốc Gia. (Lanetix đã không phúc đáp các yêu cầu trả lời)
Rõ ràng, nỗ lực tổ chức giới cổ cồn
trắng công nghệ đều bắt đầu và kết thúc bằng những chiến dịch đơn lẻ. Đầu mùa
hè năm nay, các tổ chức bao gồm Silicon Valley Rising, Tech Workers Coalition
và các ban ngành của ACLU bắt đầu một loạt các sự kiện gọi là Tech Won’t Build
It, để giới nhân viên cổ cồn trắng chia sẻ những bài học tranh đấu từ các chiến
dịch trước đây buộc giới chủ của họ dừng các dự án gây tranh cãi của chính phủ.
Các sự kiện này diễn ra ở các trung tâm công nghệ cao của Hoa Kỳ, như San
Francisco, Seattle, và Cambridge, đồng thời được phát trực tuyến. Ben Tarnoff,
một nhà báo và nhân viên công nghệ, đồng thời chủ trì một số sự kiện tại Tech
Won’t Build It, nói: “Chủ đề chung của các chiến dịch này là giới công nhân
công nghệ yêu cầu một chỗ ngồi tại chiếc bàn nơi ra các quyết định xem liệu công
nghệ nào sẽ được xây dựng”.
Một số nhà hoạt động trong giới
công nghệ đang tưởng tượng ra một phong trào công nhân bền vững hơn – nếu nó
không phải là một liên minh toàn cầu thì ít nhất cũng là một liên minh toàn
ngành mạnh mẽ, bao gồm cả giới cổ cồn xanh và cổ cồn trắng, nhằm tìm kiếm một
thay đổi dài hạn chứ không phải là những nhượng bộ một lần. Dù những chiến dịch
đơn lẻ là một khởi đầu tốt để huy động sức mạnh của nhân viên, nhưng chúng bị hạn
chế trong những gì họ có thể thực hiện. Các hợp đồng chính phủ bị từ chối bởi
công ty này thì sẽ có thể bị công ty khác lấy, và những nhân viên phản đối hoạt
động của doanh nghiệp có thể bị thay thế bởi những người có lập trường ngược lại.
Những lá thư phản đối của giới cổ cồn trắng còn có thể phát triển thành một thứ
nào đó nữa hay không, câu hỏi này vẫn đang đợi câu trả lời.
Rick Paulas
4 tháng 9 năm 2018
Trên https://medium.com
