Cuộc đời kỳ diệu của Elon Musk

Sự trỗi dậy của Elon Musk

Câu chuyện không thể tin nổi của Elon Musk, từ đứa trẻ bị bắt nạt ở trường tới người đàn ông thú vị nhất giới công nghệ

Elon Musk – Reuters

Có gì Elon Musk không thể làm được?

Là CEO của SpaceX và Tesla, sáng lập của Boring Company, đồng sáng lập của OpenAI, Musk dường như có mặt ở khắp mọi nơi cùng một lúc, thúc đẩy mọi loại công nghệ mới tưởng như không thể tin nổi. Anh được người ta cho là sẽ không thể hạnh phúc chừng nào chúng ta chưa thoát khỏi Trái Đất và thống trị Sao Hỏa.

Giữa tên lửa không gian, ô tô điện, pin mặt trời, nghiên cứu các robot giết người, và hàng tỷ đô anh đã ném vào trên con đường đi đến hôm nay, Musk căn bản đúng là phiên bản Tony Stark đời thực – đó là lý do tại sao anh ấy được coi là nguồn cảm hứng cho “Iron Man” (Người Sắt).

Nhưng mọi chuyện không phải lúc nào cũng dễ dàng với Musk. Đây là quá trình anh ấy đã đi từ một đứa trẻ bị bắt nạt ở trường học tới doanh nhân nhỏ, rồi CEO của hai công ty chính mà chúng có vẻ đi ra từ câu chuyện khoa học viễn tưởng nào đó – và anh đã đi qua hầu hết thất bại trên con đường của mình như thế nào.

Đây là một bản cập nhật cho bài báo gốc đã xuất bản tháng 8 năm 2016.

Elon Musk sinh ngày 28 tháng 6 năm 1971 tại Pretoria, Nam Phi.

Wikimedia Commons

Bố anh nói rằng anh là “người sống nội tâm”.

Bloomberg News, Youtube

“Trong khi nhiều người thích tới bữa tiệc lớn, có thời gian vui vẻ, uống và nói chuyện về những thứ như hồng ngọc hay thể thao, thì bạn có thể tìm thấy Elon đang tìm kiếm thư viện của người ta và chơi với những quyển sách” – cha Musk, kỹ sư điện tử Errol Musk đã nói vậy. Nguồn: Fortune

Mẹ của Musk là một chuyên gia dinh dưỡng và người mẫu chuyên nghiệp.

Maye Musk

Maye Musk, quốc tịch Canada, từng xuất hiện trên những chiếc hộp ngũ cốc Special K và bìa tạp chí Time.

Sau khi bố mẹ ly dị năm 1979, cậu bé Musk 9 tuổi và em trai Kimbal quyết định tới sống với bố.

Musk và em trai Kimbal, YouTube, Bloomberg News

Năm 1983, ở tuổi 12, Musk đã bán một game đơn giản có tên “Blastar” cho một tạp chí máy tính với giá $500.

Matt Weinberger/Business Insider

Musk mô tả nó là “một game tầm thường… nhưng tốt hơn Flappy Bird.”

Nguồn: WaiButWhy

Vẫn thế, những ngày đi học của Musk không hề dễ dàng – anh từng phải nhập viện vì bị đám đầu gấu đánh.

Shutterstock

Ashlee Vance đã viết trong cuốn sách của ông “Elon Musk: Tesla, SpaceX, và Sứ Mệnh cho một Tương Lai Kỳ Diệu.”, nói rằng đám đầu gấu đã ném Musk xuống cầu thang và đánh anh ấy cho tới khi anh bị ngất xỉu.

Sau khi tốt nghiệp trung học, Musk tới Canada và dành 2 năm nghiên cứu ở Đại Học Queen ở Kingston, Ontario.

Wikimeida Commons

Musk chuyển tới Canada với mẹ - bà Maye, và em gái Tosca, em trai Kimbal.

Nhưng anh đã hoàn thành việc nghiên cứu học tập ở Đại học Pennsylvania, mang về nhà tấm bằng vật lý và kinh tế.

Musk ở Caltech năm 2012, nơi anh có bài diễn văn trong buổi trao học vị. Nguồn: AP Photo/Darnian Dovarganes

Khi đang học ở Đại học Pennsylvania, Musk và một bạn cùng lớp đã thuê một ngôi nhà chung 10 phòng ngủ và biến nó thành một hộp đêm.

AP Photo/Gene J. Puskar

Vụ thuê nhà Musk làm cùng với Adeo Ressi này là một trong những trải nghiệm kinh doanh đầu tiên của anh.

 Nguồn: Vogue

Sau khi tốt nghiệp, Musk đi tới Đại học Stanford để học tiếp thạc sĩ (PhD) – nhưng anh hầu như chưa tham gia khóa học đã bỏ rồi.

Facebook/Đại học Stanford

Anh đã trì hoãn việc nhập học chỉ sau 2 ngày tới California, vì quyết định thử vận may của mình trong cơn bùng nổ dot com đang diễn ra. Anh đã không bao giờ trở lại để kết thúc khóa học ở Stanford.

Với cậu em trai Kimbal, Musk cho ra đời Zip2.

Kimbal Musk (theo Wikimedia Commons)

Bố anh đã cho họ $28.000 đô để bắt đầu xây dựng website, đây là trang cung cấp các chỉ dẫn du lịch trong thành phố cho các tờ báo như New York Times và Chicago Tribune.

Chú ý: Trong các bài phỏng vấn sau, Musk đã bác bỏ chuyện này, cho rằng bố anh đã nói sai sự thật. Tiền khởi nghiệp là do hai anh em đi làm thêm kiếm được, từ học bổng và từ khoản đầu tư của các nhà đầu tư thiên thần ở Thung Lũng Silicon.

Khi Zip2 cất cánh, Musk chỉ sống trong văn phòng và tắm rửa ở YMCA công cộng.

REUTERS/Noah Berger

Sự vất vả đã được đền đáp khi Compaq mua lại Zip2 với giá $341 triệu đô bằng tiền mặt và cổ phiếu, riêng Musk thu được $22 triệu.

Nguồn: Stanford.

Tiếp theo, Musk bắt đầu X.com, một công ty ngân hàng trực tuyến.

Peter Thiel (trái) và Musk (ảnh: Paul Sakuma/AP)

Anh bắt đầu công ty năm 1999 với $10 triệu đô thu được từ vụ bán Zip2. Khoảng một năm sau, X.com kết hợp với Confinity, một startup tài chính được đồng sáng lập bởi Peter Thiel, để tạo ra PayPal.

Musk trở thành CEO của liên minh kiếm tiền mới PayPal. Nhưng điều đó không diễn ra được lâu.

Max Levchin (trái), cựu CTO của PayPal (Getty/Drew Angerer)

Tháng 10 năm 2000, anh phát động một cuộc đấu tranh lớn với các nhà đồng sáng lập PayPal khi thúc đẩy họ chuyển các server từ hệ điều hành Unix miễn phí sang dùng Microsoft Windows. Nhà đồng sáng lập PayPal kiêm CTO Max Levchin đã phản đối.

Trong khi Musk đang trên đường tới Australia để tham gia kỳ nghỉ rất quan trọng, hội đồng quản trị của PayPal đã sa thải anh và đưa Thiel lên làm CEO mới.

AP Photo/ Mark J. Terrill

Musk nói với tờ Fortune nhiều năm sau chuyến đi đen đủi cuối năm 2000 đó: “Đó là vấn đề với các kỳ nghỉ.”

Nhưng mọi thứ không kết thúc với Musk – anh ấy lại may mắn kiếm được khoản lợi nhuận bất ngờ khác khi eBay mua lại PayPal cuối năm 2002.

AP

Với tư cách là cổ đông cá nhân lớn nhất của PayPal, anh ấy đút túi khoản lợi ròng $165 triệu đô từ số tiền $1,5 tỷ đô mà eBay đã trả.

Thậm chí ngay từ trước vụ bán PayPal, Musk đã đang mơ một giấc mơ cho bước kế tiếp, kể cả kế hoạch điên rồ đưa chuột hay cây trồng lên Sao Hỏa.

Wikimedia Commons

Là fan hâm mộ khoa học viễn tưởng suốt đời, Musk còn cố mua bằng được các tên lửa thời Sô viết đã ngừng hoạt động để phục vụ cho mục đích của mình. Nhưng các tay bán hàng người Nga muốn $8 triệu hoặc hơn cho mỗi tên lửa, thế là Musk nghĩ mình có thể tự tạo các tên lửa với chi phí còn ít hơn nhiều.

Nguồn: Bloomberg

Đầu năm 2002, Musk thành lập công ty còn được gọi là Space Exploration Technologies (Công nghệ khám phá vũ trụ) hay Space X.

Mario Anzuoni / Reuters

Mục đích của Musk là tạo ra các chuyến du hành không gian với chi phí rẻ hơn, chỉ bằng một phần mười.

Phương tiện đầu tiên của SpaceX được đặt tên theo con tàu vũ trụ Thiên Niên Kỷ Falcon trong phim Star Wars

Tên lửa Falcon 9 của SpaceX (Flickr/ spacexphotos)

Tên lửa của họ là Falcon 1 và 9.

Một phương tiện đời đầu khác được đặt tên theo bài hát “Puff the Magic Dragon”.

Phi thuyền Dragon của SpaceX (Flickr/SpaceX)

Tên của phi thuyền, Dragon, là cú đáp trả của Musk với những kẻ hoài nghi bảo anh ấy rằng SpaceX không bao giờ có thể đưa đưa bất kỳ phương tiện nào vào vũ trụ.

Mục tiêu dài hạn của SpaceX là thuộc địa hóa Sao Hỏa

Tech Insider/ Recode/ NASA

SpaceX sẽ không nộp đơn IPO cho đến khi thứ Musk gọi là “Người vận chuyển Thuộc địa Sao Hỏa” bay đi bay về thường xuyên.

Musk cũng đang rất bận rộn trên Trái Đất, đặc biệt với Tesla Motors.

Martin Eberhard, đồng sáng lập Tesla (Wikimedia Commons)

Năm 2004, Musk thực hiện khoản đầu tư $70 triệu đô đầu tiên vào Tesla, một công ty ô tô điện được đồng sáng lập bởi vị cựu chiến binh Martin Eberhard.

Musk đóng vai trò sản phẩm tích cực tại Tesla, giúp phát triển chiếc xe đầu tiên của nó, Roadster.

Tesla Roadster / Scott Olson/ Getty Images

Chiếc Roadster chạy hoàn toàn bằng điện ra mắt năm 2006, khi Musk đang làm chủ tịch Tesla. Giờ anh ấy cũng làm luôn cả CEO.

Như thể vẫn còn chưa đủ, Musk đưa ra tiếp ý tưởng về SolarCity, một công ty năng lượng mặt trời.

Nhà đồng sáng lập SolarCity, Lyndon Rive (trái) và Musk (Mark Von Holden/AP)

Musk đưa cho hai người họ hàng Peter và Lyndon Rive một số vốn vận hành để đưa SolarCity vào hoạt động năm 2006.

Nhưng trở lại với Tesla, tất cả đều không ổn.

Associated press

Với Eberhard làm CEO, Tesla đang đốt tiền nhiều hơn là kiếm tiền. Năm 2007, Musk đã tổ chức một cuộc đảo chính trong phòng họp, trước hết là lật đổ Eberhard khỏi chiếc ghế CEO, sau đó là khỏi ban giám đốc và các bộ phận điều hành toàn công ty.

Năm 2008, cuộc khủng hoảng tài chính đã hạn chế nghiêm trọng các lựa chọn của anh, khiến Musk phải dùng tài chính cá nhân để cứu Tesla khỏi phá sản.

Reuters

Musk đầu tư thêm $40 triệu vào Tesla và vay thêm cho công ty $40 triệu nữa. Không phải tình cờ nữa, anh ấy tự lên làm CEO cũng năm đó.

Nhưng giữa SpaceX, Tesla, và SolarCity, Musk gần như suy sụp.

Reuters/Bobby Yip

Anh đã mô tả năm 2008 là “năm tồi tệ nhất cuộc đời tôi”. Tesla vẫn làm mất tiền, còn SpaceX thì gặp vấn đề khi phóng tên lửa Falcon 1.

Năm 2009, Musk phải dựa vào các khoản vay cá nhân để sống sót.

Nguồn: VentureBeat

Cùng lúc đó, Musk chuẩn bị ly dị.

Musk với vợ cũ Justine Musk (AP)

Musk có sáu cậu con trai với Justine Musk, một nhà văn người Canada.

Nhưng ngay gần Giáng sinh 2008, mọi thứ đã có vẻ sáng sủa hơn.

AP

Musk nhận được 2 tin vui: SpaceX nhận được một hợp đồng $1.5 tỷ đô với NASA để cung cấp các linh kiện đi vào không gian, và Tesla cuối cùng cũng tìm được nhiều nhà đầu tư từ bên ngoài hơn.

Năm 2010, mọi thứ chuyển biến một cách nghiêm túc, khi Tesla đã IPO thành công ra công chúng.

Reuters/ Brendan McDermid

Tesla thêm được $226 triệu đô từ cuộc IPO tháng 6 đó, trở thành công ty ô tô đầu tiên đưa ra công chúng kể từ sau sự kiện Ford IPO năm 1965.

Để đưa tài chính về quĩ đạo, Musk đã bán cổ phần trị giá $15 triệu đô từ vụ IPO.

Sự nghiệp kỳ lạ của Musk đã bắt đầu được biết đến ở những cuộc bàn tròn khác, và tất nhiên nổi tiếng nhất ở Hollywood.

Musk (phải) với Gwyneth Paltrow và Robert Downey Jr. trong “Iron man 2” (Kim Stockton/YouTube)

Mô tả của Robert Downey Jr. về nhân vật Tony Stark trong loạt phim “Iron Man”             (Người Sắt) một phần dựa trên con người Musk. Musk thậm chí còn có một đoạn cameo trong “Iron man 2”.

Trong khi đó, cuộc sống cá nhân của Musk tiếp tục rơi vào thăng trầm.

Talulah Riley (phải) với Musk (Pascal Le Segretain/ Getty Images)

Năm 2008, Musk bắt đầu hẹn hò với Talulah Riley. Họ kết hôn năm 2010 và ly dị năm 2012. Tháng 7 năm 2013, họ cưới lại. Tháng 12 năm 2014, Musk đệ đơn ly hôn nhưng sau đó lại rút về. Tháng 3 năm 2016, Riley đệ đơn ly hôn; và cuộc ly hôn cuối cùng hoàn tất vào tháng 10.

Tuy nhiên công việc đang rất ổn, đặc biệt tại SpaceX.

SpaceX/Flickr (công khai)

Cuối năm 2015, SpaceX thực hiện 24 vụ phóng trong đó có tiếp nối trạm vũ trụ quốc tế, tạo nhiều bản ghi lại trên đường đi. Năm 2016, SpaceX Falcon 9 đã hạ cánh thành công lần đầu tiên trên nước, kỳ tích đối với một tên lửa quĩ đạo tái sử dụng.

Musk cũng không thể dừng các ý tưởng mới. Trong số các ý tưởng mới nhất có Hyperloop.

Công nghệ vận chuyển Hyperloop

Tàu siêu cao tốc di chuyển trong một ống chân không, Hyperloop theo lý thuyết có thể vận chuyển hành khách từ Los Angeles tới San Francisco trong 30 phút. Musk đang khiến các công ty khác xây dựng các phiên bản cho chính họ.

Gần đây Musk cũng bắt đầu một công ty khác – Boring Company, tất nhiên thú vị hơn cái tên nó đang mang.

Business Insider Australia

Ra đời từ năm trước, nhiệm vụ của Boring Company là đào một mạng lưới đường hầm dưới và xung quanh các thành phố để phục vụ cho việc lái xe tốc độ cao, không tắc nghẽn. Musk nói anh đã thảo luận với Nhà Trắng về ý tưởng xây dựng một đường hầm giữa New York và Washington D.C. có thể dùng được hyperloop.

Vào cuối năm 2015, Musk đồng sáng lập ra OpenAI, một tổ chức phi lợi nhuận dành riêng cho nghiên cứu trí tuệ nhân tạo và đảm bảo nó không phá hủy nhân loại.

Jurvetson/Flickr

Musk thể hiện mối quan ngại khi cho rằng cuộc chạy đua AI có thể tạo ra chiến tranh thế giới thứ 3.

Cùng lúc đưa ra các quan ngại về AI, Musk đã nâng cấp các tính năng của xe tự lái Tesla.

Tesla Model 3 (Timothy Artman/Tesla)

Hệ thống “ô tô chạy thử” của Tesla đang có sẵn với cả 3 mẫu, trong đó có Model 3, một chiếc xe giá rẻ ra mắt đầu năm nay, đưa công ty đến gần hơn mục tiêu của nó nhằm tạo ra phương tiện chạy điện phù hợp với số đông quần chúng.

Năm ngoái, Tesla bán SolarCity được $2,6 tỷ đô.

AP

Vụ mua bán mang hai ý tưởng lớn về công nghệ xanh của Musk về chung một mái nhà.

Năm 2017 là một năm tên lửa với Musk, ít nhất về mặt chính trị.

Musk (giữa) với Steve Bannon (trái), cựu tổng tham mưu trưởng Nhà Trắng, và Tổng thống Donald Trump. (AP/Evan Vucci)

Musk tham gia vào hội đồng tư vấn kinh doanh của Tổng thống Trump, một bước đi đã gây ra phản ứng dữ dội từ công chúng. Ban đầu anh bảo vệ hành động này, nói rằng anh có thể dùng sự gần gũi với Nhà Trắng để tạo ra sự thay đổi. Nhưng anh đã rời bỏ hội đồng này sau khi Trump kéo Mỹ ra khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu.

Matt Weinberger

The Business Insider (www.businessinsider.com)

Ngày 15 tháng 9 năm 2017